Brandon W. Jones "Wiosenne dziewczęta" Nie pasujemy do tego świata

Brandon W. Jones
Wiosenne dziewczęta
Wielka Litera
2014
446 stron

Biorę do ręki książkę. Z okładki spogląda na mnie ładna dziewczyna o egzotycznej urodzie, ubrana w ludowy strój. Zielony, kwiecisty, wiosenny. Cała książka jakby pachniała wiosną, budzącym się życiem. Otwieram powieść. Czytam pierwszą, drugą, piętnastą stronę i już wiem, że w tej książce nie kwitną kwiaty, nie śpiewają ptaki, życie staje się walką o przetrwanie.

Okładka powieści Wiosenne dziewczęta Brandona W. Jones'a nie przygotowuje na to, co kryje się wewnątrz.

Ta historia ma kilku bohaterów. Żaden z nich nie jest szczęśliwy, choć niektórym władza nad innymi daje tego szczęścia pozory. To opowieść obwarowana nakazami, zakazami, przesycona strachem i ideologią. Korea Północna, kraj drżących kolan i spuszczonych głów, nad którymi czuwają Wielki Wódz, Kim Ir Sen, i jego syn, Umiłowany Przywódca, Kim Dzong Il. W tym kraju wszystko może być powodem represji. Posiadanie Pisma Świętego, marzenie o kawałku wieprzowiny (podczas gdy podawana w miejscu pracy papka z trocin jest najwyższym dobrem, za który winno się dziękować Umiłowanemu Przywódcy), brak plakietki z podobizną Kim Ir Sena przypiętej do ubrania, jakiekolwiek potrzeby, których posiadanie sugeruje, że wielcy przywódcy nie dbają należycie o swych małych podopiecznych. Nawet kurz na obowiązkowo zawieszanych w każdym domu obrazach z podobiznami jaśnie wielkich i umiłowanych dyktatorów, może być przyczyną, dla której trzy pokolenia rodziny umieszczane są w łagrach. Wszak od drobinek pyłu do działalności wywrotowej godzącej w interes państwa, poddającej wątpliwość lojalność i niszczącej tak idealnie skonstruowany ustrój, jest niezwykle blisko, prawda?

Na szczycie ramy znaleźliśmy ślady kurzu, a portrety nie wisiały równo. Wasze zaniedbanie wskazują na brak lojalności oraz rzuca na was oskarżenie o działalność wywrotową. Wszyscy jesteście aresztowani za brak należnego szacunku dla władz państwowych[1].

Dwunastoletnia Gyong-ho nim znalazła się w sierocińcu, wraz z rodzicami i babcią trafiła do obozu. O wspomnienia stamtąd lepiej nie pytać. Gi zresztą i tak niewiele powie. Zanim zaprzyjaźniła się z krnąbrną Il-Sun, szukała ukojenia w posłuszeństwie, milczeniu, ciężkiej pracy w szwalni, klepanych na pamięć regułkach zapewniających o jej miłości do przywódców oraz liczbach (Gyong-ho dokonuje skomplikowanych obliczeń z szybkością Rain Mana). Cicha, spokojna była łatwym celem i to na niej Il-Sun wyładowywała swą złość. W przeciwieństwie do Gi, Il-Sun urodziła się w bogatej, szanowanej rodzinie. Miała szansę na znalezienie dobrego męża i wygodne życie. Przewrotność losu sprawiła, że jej położenie diametralnie się zmieniło. Niełatwo było się z tym pogodzić, stąd w nastolatce tyle goryczy, wrogości i agresji. W sierocińcu tak jak inne dziewczynki, tak i ona musiała podporządkować się surowemu regulaminowi. Od swych koleżanek różniła się jednak brakiem pokory. Gdy w Gyong-ho przestała widzieć ofiarę, dziewczynki połączyła przyjaźń i być może to właśnie ona sprawiła, że charakterna nastolatka nie popadała po uszy w kłopoty, które sama na siebie ściągała. Temperamenty przyjaciółek doskonale się uzupełniały i pewnie dziewczynki miałyby szansę przetrwać niełatwy czas wspierając się nawzajem, a po opuszczeniu sierocińca ułożyć sobie życie, ale cóż... obydwie wpakowały się w tarapaty i to dużo poważniejsze niż można by przypuszczać.

Dzięki łasce Umiłowanego Przywódcy jestem tutaj, choć wcale na to nie zasługuję. Jestem warta mniej niż błoto. Jestem gorsza od szlamu. Mimo to nasz Umiłowany Przywódca okazał mi tyle szczodrości i zezwolił na pracę w jego fabryce odzieży. Jestem mu tak bardzo wdzięczna[2] - deklamowała Gi, by nie spotkała ją kara za opieszałość zajęciu stanowiska. Wszak wynik pracy wyznaczał wartość obywatelską pracownika, ociągająca się szwaczka z pewnością nie jest lojalna wobec wodza. Taka była codzienność bohaterek, na którą składały się obowiązki i posłuszeństwo.

okładka wydania
amerykańskiego
[źródło]

Życie w kraju, w którym obowiązuje kult przywódcy wydaje się koszmarem. Czy nasze bohaterki może spotkać coś gorszego niż wieczny strach, upokorzenia, praca ponad siły i brak świadomości tego, że można żyć inaczej, mieć własne zdanie, stanowić o sobie? Okazuje się, że tak. Marzenia Il-Sun o lepszym życiu łatwo wykorzystać, Gyong-ho będzie miała po prostu pecha. Obydwie wylądują w innym kraju i tam zacznie się prawdziwe piekło.

Ta książka szokuje w wielu momentach, począwszy od pierwszych scen, w których pojawiają się raczej zaprogramowane na posłuszeństwo istoty, niż kobiety z krwi i kości, przez każde kolejne, pełne strachu, upokorzeń, bezwzględności  i męskich lepkich rąk obrazki, na ciężkim emocjonalnie finale skończywszy. Za granicą, bohaterkom przyjdzie skonfrontować wtłaczaną w ich głowy propagandę z rzeczywistością, w której wciąż najwięcej zła spotka je z rąk rodaków. Ku ich zaskoczeniu okaże się, że kraj Umiłowanego Przywódcy nie jest tak idealny, jak im wmawiano, a Amerykanie nie zjadają własnych dzieci. Ich podróż z Korei nie jest jednak podróżą w stronę światełka, lecz w krainę mroku i budowania biznesu na strachu i wykorzystywaniu słabszych. To ciężka wyprawa nie tylko dla Gi, będącej uosobieniem niewinności, ale także dla pewnej siebie Il-Sun, czy innej nastolatki - Cho, która doskonale już zna męskie potrzeby i ma pewne pojęcie o tym, co czeka dziewczyny.

Powieść Wiosenne dziewczęta robi ogromne wrażenie. Kryje w sobie takie pokłady smutku, niesprawiedliwości, bólu i strachu, że ciężko po lekturze przejść do porządku dziennego. Tyle w niej zła i okrucieństwa, tak wiele krzywd. Takie historie żyją w czytelniku jeszcze długo po zamknięciu książki, a świadomość tego, że nie są nierealne, nie daje spokoju. Brandon W. Jones nie pozostawia złudzeń i bardzo skąpo rozdziela nadzieję. Ciekawa byłam jak zakończy tę historię, czy jego bohaterki dostaną szansę na szczęście? Ogromnie tego chciałam, ale cóż - nie dla każdej postaci występującej w tej książce, autor był łaskawy. Nie czekajcie więc na wspaniały happy end, tylko trzymajcie kciuki za swoją ulubioną bohaterkę. Może to właśnie jej uda się przeżyć, może to właśnie ona na końcu powie: Ale już jest lepiej. Pomału coraz lepiej[3].

Życie potrafi rozdać karty tak cholernie niesprawiedliwie, że my, którzy czytamy o takich historiach jedynie w książkach czy gazetach, powinniśmy czuć się jak mali zwycięzcy.

***

Książkę polecam

miłośnikom niezwykle poruszających historii

ciekawym życia w Korei Północnej

czytelnikom, którym niestraszne bolesne tematy
niestroniącym od trudnych tematów

***

[1] Brandon W. Jones, Wiosenne dziewczęta, przeł. Anna Zeller, Wyd. Wielka Litera, 2014, s. 62.

[2] Tamże, s. 20.

[3] Tamże, s. 442.

***



***

egzemplarz recenzencki

***

A na koniec zapraszam Was serdecznie do Karriby, która zaprosiła mnie do udziału w cyklu "Oko w oko" --> KLIK, a naszą rozmowę zatytułowała jakże trafnie: Mąż ma ze mną przerąbane.