AnnRK: Myśli i słowa wiatrem niesione: Sylwia Zientek "Hotel Varsovie. Królewski szpieg"

czwartek, 19 września 2019

Sylwia Zientek "Hotel Varsovie. Królewski szpieg"

trylogia Hotel Varsovie, tom 3

Zamknięta w trzech tomach trylogia Hotel Varsovie Sylwii Zientek okazała się barwną, wciągającą opowieścią o burzliwych losach warszawskich hotelarzy. Nie brak tu wielkich miłości i konfliktów, przyjaźni i zdrad, bliskości i samotności, lat świetności, ale i upadku. W tle Warszawa, czasem tętniąca życiem, innym razem dręczona konfliktami.

Hotel Varsovie - historia

Na trylogię Hotel Varsovie składają się Bunt chimery, Klątwa lutnisty oraz Królewski szpieg. Choć tworzą one spójną całość, to jednocześnie autorce udało się napisać je tak, że nieznajomość początku opowieści, nie psuje odbioru drugiego czy trzeciego tomu. Zachęcam jednak do tego, by zaopatrzyć się w całość. Opowieść o mieszkańcach warszawskiego hotelu, jest bowiem fascynująca, pełna zdarzeń i emocji.

Jej początków należy szukać w XVII wieku, gdy przy ulicy Długiej w Warszawie powstał tytułowy Hotel Varsovie. Budynek ten nie przetrwał Powstania Warszawskiego, ale to nie znaczy, że Sylwia Zientek kończy swą opowieść na 1944 roku. Pojawią się i wątki współczesne, co tylko jeszcze mocniej podkreśla fakt nierozerwalności przeszłości od tego co tu i teraz. Echo zdarzeń potrafi odbijać się latami, nawet gdy ich bohaterowie nie żyją, budynki zmieniły się w ruiny, a rekonstrukcja kolejnych scen opiera się głównie na zdjęciach, pamiętnikach i przypuszczeniach.

Przez kilka wieków Hotel Varsovie zmieniał właścicieli (niekiedy w nader nieprzyjemnych okolicznościach), przeżywał lata świetności i popadał w ruinę. Był świadkiem poczęć i śmierci, był domem, schronieniem, przejściowym lokum, ale i więzieniem, zesłaniem, samotnią. Jego mury nasiąknęły tak krzykami radości, jak i rozpaczy.

Gdzie fikcja miesza się z prawdą

Jako się rzekło, hotel zmieniał właścicieli, a wokół niego zmieniała się Warszawa. Sylwia Zientek mocno zakotwicza fabułę trylogii w rzeczywistości, co rusz nawiązując do znanych z historii zdarzeń czy postaci. W finałowym tomie, Królewskim szpiegu, poznamy Stanisława Augusta Poniatowskiego także z tej strony, o której nauczyciele szkolni raczej milczą. Dotrą do nas echa wieści o postępującej karierze Poli Negri. Przypadnie nam rola świadków przejęcia z jakim Jarosław Iwaszkiewicz czyta jeden ze swoich wierszy i tremy Adama Mickiewicza wygłaszającego wykład w Paryżu.

Będziemy obserwować zmiany nastrojów tuż przed wybuchem wojny. Dotrą do nas wieści o przekazaniu władzy cywilnej w ręce Piłsudskiego, emocje na wieść o pierwszym locie balonem napełnionym gazem wodorowym (1789 rok) i znacznie większe, towarzyszące uchwaleniu konstytucji. To oczywiście zaledwie część kalejdoskopu postaci i kalendarium zdarzeń, w jakie autorka wpisała działania fikcyjnych postaci.

Portret Warszawy

Realizm, z jaką Sylwia Zientek opisuje rzeczywistość sprawia, że jej powieść staje się nie tylko pełną barw beletrystyką, ale i fascynującym portretem Warszawy i jej mieszkańców. Pisarka zagląda na salony, ale i do podejrzanych lokali, opisuje arystokrację, odwiedza władców, ale przygląda się także niższym warstwom społecznym. Świetnie przy tym pokazuje jak kształtowały się relacje tak w obrębie danej warstwy społecznej, jak i pomiędzy nimi. Jak tuszowano skandale, dokąd wiodły wybujałe aspiracje.

Jej bohaterowie należą do tych, których z uznaniem określa się bohaterami z krwi i kości. To takie postaci, które bez trudu jesteśmy sobie w stanie wyobrazić, postaci wielowymiarowe, niedoskonałe, kształtowane przez zdarzenia i ludzi. Z jednej strony, przez swe pochodzenie, wpisane w jakiś schemat, z drugiej - często poza schemat wychodzące. Postaci dalszych planów nie stanowią jedynie miałkiego tła. Są kimś, są po coś. Nawet jeśli dla głównego nurtu wydarzeń stanowią jedynie mały kamyk ledwie na moment go zaburzający.

Wśród bohaterów są przedstawiciele rozmaitych sfer, zawodów, postaw, charakterów. Wśród ich problemów są te prozaiczne, jak i mniej typowe (jak hermafrodytyzm), często przyziemne, a jeszcze częściej ze sfery uczuć. Do związków wielu nie ma szczęścia.

Nie zabraknie kadrów z codzienności mieszkańców stolicy. Autorka zajrzy do garderób i kufrów, do garnków i na stoły. Pokaże jak warszawiacy spędzali czas, jakie marzenia zaprzątały ich głowy, z jakimi problemami musieli się mierzyć.

O czym jest Królewski szpieg?

O samej fabule nie chcę pisać wiele. Splatają się na nią cztery wątki.

Druga połowa XVIII wieku. Oto syn dziedziczy hotel po ojcu, szczęśliwy, pełny nadziei na to, że będzie mógł przestać ukrywać swój wstydliwy sekret. Czeka go jednak pewne trudne zadanie, którego odrzucić nie sposób, a sekret... cóż... nie jest bezpieczny.

Koniec XVIII wieku. Oto śmierć Stanisława Augusta sprawia, że umierająca matka odkrywa przed córką szokującą prawdę o swojej przeszłości i wysyła córkę do Warszawy, do Hotelu Varsovie, gdzie o rodzinnych tajemnicach kobieta ma się dowiedzieć nieco więcej.

Lata wojenne i międzywojenne XX wieku. Oto trzy siostry z lepszym lub gorszym skutkiem opiekują się hotelem, jednocześnie starając ułożyć własne życie. Także z lepszym lub gorszym efektem.

Współczesność. Prawnik ze złamaną karierą pogrąża się w nicnierobieniu. Z pomocą mamy odkrywa, że historia jego rodziny jest zaiste fascynująca. Krok po kroku zaczyna się w nią zagłębiać.

Hotel Varsovie. Królewski szpieg, podobnie jak poprzednie tomy, jest fascynującym portretem Warszawy i jej mieszkańców. Portretem pełnym barw i emocji.