Clara Usón "Nieśmiały zabójca"

Nieśmiały zabójca Clary Usón to książka do nieśpiesznego czytania. Pełna emocji, napisana pięknym językiem i, mam wrażenie, jedna z tych lektur, które mocniej trafiają do czytelnika przy ponownym czytaniu.

Upadek z czwartego piętra

Nieśmiały zabójca łączy w sobie beletrystykę i autobiografię. Clara Usón krąży wokół śmierci młodej aktorki, nastoletniej Sandry Mozarovsky, która w 1977 roku wypadła z balkonu na czwartym piętrze, a wokół jej śmierci narosło wiele spekulacji. Morderstwo, samobójstwo, wypadek? Plotki o jej romansie z królem Juanem Carlosem I dodatkowo podgrzewały atmosferę skandalu wokół tej tajemniczej śmierci. Autorka przygląda się dziewiętnastolatce znanej głównie z ról w filmach erotycznych, by przy tej okazji zwrócić uwagę na uprzedmiotowienie kobiet, a przynajmniej taka jest moja interpretacja, bo sposób w jaki Clara Usón snuje swą opowieść, pozostawia pole do interpretacji rozmaitych.

Na celowniku autorki znajdzie się także austriacki myśliciel Ludwig Wittgenstein czy wspomniany król Juan Carlos I. Wzmianki o nich wyskakują jak królik z kapelusza i przyznaję, że niełatwo było mi się odnaleźć w tym informacyjnym chaosie. Stąd też moja myśl, że do Nieśmiałego zabójcy warto wrócić i przy kolejnym czytaniu skupić się na tym, co umknęło za pierwszym razem. Ja wybrałam wątki Mozarovsky oraz autobiograficzne.

Samobójczy cień

Clara Usón stworzyła powieść bardzo osobistą, pełną kadrów z własnego życia. Pisze m.in. o pierwszej miłości i trudnych relacjach z matką. Pisze mniej lub bardziej posiłkując się wzmiankami o Mozarowsky, by przez pryzmat życiorysu tragicznie zmarłej aktorki napisać także o sobie. Otrzymujemy portrety kobiet, które nie zawsze potrafią dopasować się do rzeczywistości, w której funkcjonują, nie zawsze potrafią się w niej odnaleźć i często czują się samotne, nierozumiane. Barcelońska pisarka zwraca uwagę na rolę kobiet, na ich uprzedmiotowienie czy przypinanie im łatki gorszej płci, której rolą jest towarzyszenie mężczyznom, podporządkowywanie się im. Wykonywanie zawodów mniej ambitnych także mieści się w tym obrazku. Ambicje należy zostawić mężczyznom.

Jednak nie tylko kobiety są tu ofiarami uprzedzeń, zasad, narzucanych ról. Dowodem na to jest rodzina Wittgensteinów. Bracia, którzy nie chcą spełnić woli ojca, córki, które mają być zwiewne, kobiece i pozbawione ambicji.

Wreszcie, to powieść o sensie życia i o tym, co dzieje się, gdy ten sens przestajemy dostrzegać. Samobójczy cień pada na naszych bohaterów, a autodestrukcja wpisana jest w wiele życiorysów. Zranione uczucia, rozczarowania, trudne relacje, nałogi, samotność, poczucie wyobcowania, niedocenienia - to tylko część problemów, z którymi borykają się bohaterowie i... nie zawsze sobie z nimi radzą.

Nieśmiały zabójca to powieść bardzo chaotyczna. To chaos kadrów, myśli, emocji. Bywały w niej momenty, które czytałam z zachwytem i te, których roli nie zrozumiałam. Trudno mi więc historię opowiedzianą przez Usón ocenić jednoznacznie, ale absolutnie nie żałuję czasu przy niej spędzonego. Jest napisana pięknym językiem i nie pozostawia obojętnym.

Clara Usón
Nieśmiały zabójca
Wyd. Dom Wydawniczy Rebis
przeł. Wojciech Charchalis
2020
238 stron