Ciemne karty historii: Majdanek

Był upalny lipiec, z rodzaju tych, które wyciskają siódme poty nawet z siedzących w cieniu. Zwiedzaliśmy wtedy Zamość, który nieco nas rozczarował, więc nie mieliśmy wyrzutów sumienia, że zamiast planowanego długiego spaceru oraz delektowania się kawą i ciastkiem w jednej z kawiarenek usytuowanych w pobliżu rynku, zadowoliliśmy się dużo krótszą wędrówką, postanawiając jeszcze tego dnia skierować się na Majdanek.

Państwowe Muzeum na Majdanku leży na obrzeżach Lublina. Na jego teren można wjechać samochodem i za niewielką opłatą zaparkować na jednym z trzech wyznaczonych w tym celu placów. Tamtej niedzieli zwiedzających było niewielu. Podejrzewam, że większym zainteresowaniem cieszyły się brzegi jezior czy zacienione parki. Upał był niemiłosierny, ale dzięki temu w ciszy i spokoju mogliśmy zwiedzić teren byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego.

Obóz ten powstał na mocy decyzji Heinricha Himmlera w lipcu 1941 roku. Pierwotnie miał być przeznaczony dla 25-50 tys. więźniów, darmowej siły roboczej mającej się przysłużyć budowie niemieckiego imperium. Ostateczny plan rozbudowy obozu zakładał umieszczenie tam... 150 tys. więźniów. Nie w pełni udało się zrealizować zamierzenia, ale i tak Majdanek stał się miejscem przerażającym. 

Początkowo był to obóz jeniecki, później koncentracyjny, Majdanek służył także jako obóz karno-przejściowy dla ludności wiejskiej oraz miejsce ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej. Więźniowie pochodzili z ok. 30 państw. Wśród nich byli głównie Polacy i Żydzi, ale także Rosjanie, Białorusini i Ukraińcy. Jak czytamy na stronie Państwowego Muzeum na Majdanku: Spośród prawdopodobnie 150 tys. więźniów, którzy przeszli przez Majdanek, wg najnowszych ustaleń życie straciło blisko 80 tysięcy osób, w tym około 60 tysięcy Żydów. 

Tragiczne warunki bytowe, egzekucje (w tym ta najtragiczniejsza w skutkach - 3 listopada 1943 rozstrzelano ok. 18 tys. Żydów), komory gazowe... Koszmar obozu na Majdanku trwał aż do 23 lipca 1944 roku, do dnia wkroczenia Armii Czerwonej.

Obóz zajmował powierzchnię 270 ha. Podzielono go na trzy sektory: segmentu przeznaczonego dla SS, kompleksu gospodarczego oraz części dla więźniów. Ta ostatnia składała się z pięciu pól, na których znajdowały się drewniane baraki, w których kwaterowano osadzonych. Przez bardzo długi okres funkcjonowania obozu warunki były tragiczne. Brakowało wody, żywności, leków, odzieży. Baraki były prymitywne i przepełnione, pozbawione podstawowych urządzeń sanitarnych.

A tu jest szał, krzyk, wrzask, kopanie, ustawianie. Nie wiadomo, co się dzieje. To jest szok pierwszy: pierwsze godziny. Pierwszy dzień – to jest drugi szok. Zdjęcie ubrań normalnych. Ostrzyżenie głowy, oddanie ubrań, gdzieś znikniecie. Ubranie to jest cząstka moja! To ja, co mam? Wszystko mi wzięli, to ja mam ubranie jeszcze! Już nie mam ubrania! Ostrzyżona głowa to jest znak jakiegoś poniżenia, jakiegoś wyróżnienia negatywnego w społeczeństwie. I teraz rzucają pasiaki niebiesko-białe: za krótkie, za długie, za szerokie. Na mnie rzucają przypadkowo. Ktoś otrzymuje krótką marynarkę i bardzo długie spodnie: „Wkładaj je! Nie wybieraj! Co ty sobie tu wyobrażasz?” I zaraz dostajesz po głowie, albo w twarz.

[źródło]

Tak pierwsze chwile w obozie wspominał zmarły w 2002 roku Romuald Sztaba, z zawodu lekarz, uważany za twórcę chirurgii dziecięcej w Polsce.

Większość poniższych zdjęć jest czarno-białych. Tak właśnie widziałam Majdanek tamtego lipcowego popołudnia. Jako miejsce pozbawione kolorów, przygnębiające mimo błękitnego nieba, mimo, że lipiec, że wakacje, że słońce, że urlop...

Na drutach okalających obóz siedziały czarnoskrzydłe ptaki. Po ciele przebiegały dreszcze. Chyba nigdy nie zrozumiem jak to jest możliwe, że ludzie ludziom zgotowali ten los.

Pomnik Walki i Męczeństwa na Majdanku

Mauzoleum

Krematorium

Zobacz też:

Westerplatte o zachodzie słońca

*** FOTORELACJE Z PODRÓŻY ***