Màxim Huerta "Sklep w Paryżu" Odnaleźć kolory

Màxim Huerta
Sklep w Paryżu
Wyd. Marginesy
2015
296 stron

Mam na imię Teresa i kiedyś kochałam malarza imieniem Laurent[1].

To była młodzieńcza, nastoletnia miłość, której nie było dane przeobrazić się w trwałe, pewne uczucie łączące dwoje dorosłych. Dlaczego tak się stało? Pozwólcie, że pozwolę wam to odkryć dopiero wówczas, gdy sami sięgniecie po powieść hiszpańskiego pisarza Màxima Huerty, Sklep w Paryżu. Sama także nie od razu poznałam historię Teresy i Laurenta.

Bohaterkę potykamy w chwili, gdy ta prowadzi ustabilizowane, acz samotne życie w stolicy Hiszpanii, które ona sama określa mianem wegetacji.

Zajmowałam poddasze należące kiedyś do moich rodziców, pracowała w odziedziczonej po nich fundacji, a popołudniami czytałam książki - wybrane ze względu na okładki - albo włóczyłam się po antykwariatach w poszukiwaniu starych pocztówek z Paryża[2].

W tym czasie Teresa miała do dyspozycji dużo wolnych chwil i całkiem niezłą gotówkę. Gdy odkładała czytaną właśnie książkę, nudne popołudnia spędzała na lekcjach rysunku, w towarzystwie osiemdziesięcioletniego malarza i podobnych sobie kobiet. Szkicowała węglem i miękkimi ołówkami, zapału mając więcej niż talentu. Zapełniając kolejne kartki zapragnęła wyjść poza czarno-białe szkice i dodać swym pracom odrobiny koloru. Niech chociaż rysunki nabiorą kolorytu, niech choć one składają się z indygo, różu indyjskiego czy ochry, skoro jej świat jest dwubarwny, na dodatek z przewagą czerni.

Mądry malarz kiwał siwą głową, napomykał o cierpliwości, udowadniał, że by używać barw, trzeba nauczyć się je dostrzegać, trzeba widzieć więcej niż niebieskie niebo nad głową. Dostrzec cienie i odcienie, biel i turkus, róż i fiolet, granat przy kominach, przejścia między kobaltem a indygo. Na kolor przyjdzie czas. Nie trzeba się śpieszyć[3] - mówił, a ona niby rozumiała, a jednak nie do końca. Pewne mądrości docierają do człowieka z czasem.

Madryt na Paryż zamieniła właściwie przypadkiem. Któregoś dnia w jednym z antykwariatów Teresa zauważyła stary szyld z paryskiego sklepu. Napis na pomalowanym kawałku drewna informował, że ów szyld wisiał niegdyś nad sklepem z tkaninami, nad butikiem Alice Humbert.

Ludzie zmieniają ludzi. Ludzie zmieniają czyjeś życiorysy. Okazuje się, że i przedmioty mają podobne właściwości, bo zakup tabliczki staje się dla Teresy impulsem do porzucenia poprzedniego życia i wyjazdu do stolicy Francji. Nowe życie, nowa kartka. Jeszcze czysta, nie tylko pozbawiona kolorów, ale nawet szkicu węglem. Przeprowadzka, kupno sklepu, znalezione w piwnicy fotografie, śledztwo pozwalające stopniowo odkryć historię Alice, kobiety z biednej rodziny, dla której nagie pozowanie dla malarzy stało się przepustką do świata artystów, paryskiej elity, przepychu, życia na wysokim poziomie - wszystko to jest dla Teresy nowe, fascynujące, tak inne od tego na czym upływały jej dni w madryckiej rzeczywistości. W tym świecie poznawanym za sprawą Alice, spotkać można malarzy, m.in. Włocha Amadeo Modiglianiego czy Moïse Kislinga o polskich korzeniach oraz  francuską projektantkę mody, Coco Chanel. 

Kartka Teresy stopniowo się zapełnia. Czy Paryż będzie miejscem, które nada barw jej życiu?

Sklep w Paryżu Màxima Huerty to kolejna powieść oparta na schemacie, który uwielbiam. Przeszłość nie daje o sobie zapomnieć. Ożywają ludzie i miejsca, gładko wplatając się w teraźniejszość. Współcześni bohaterowie odgrzebują dawne historie, odkurzają fotografie i życiorysy. Sklep Alice  i Teresy istnieje naprawdę. Mieści się pod numerem 10 przy Rue Pont Louis-Philippe w Paryżu. Nie rzuca się w oczy. Szara elewacja, napis Mi Amor naklejony na szybie nad drzwiami. Na wystawie biżuteria, apaszki, kapelusze. Ten powieściowy zdaje się kryć w sobie więcej sekretów. Prawdopodobnie przeszłabym obok Mi Amor, nie przypatrując mu się bliżej. Màxim Huerta okazał się lepszym obserwatorem, dostrzegł urok tego miejsca, za zgodą właściciela zrobił kilka zdjęć, a później... zabrał się za pisanie.

W jego powieści wątek Teresy, przeplata się z wątkiem Alice. Ten drugi, jest dużo ciekawszy. Pozwala poznać Paryż artystów, czasów bohemy, mężczyzn w kapeluszach, z chusteczkami zatkniętymi w butonierkach, kobiet bezpruderyjnych, muz i kochanek artystów. Paryż pełen jazzowych dźwięków, niekończących się imprez, beztroski. Paryż lat 20. XX wieku. Paryż inny niż współczesny. Paryż pociągający, działający na wyobraźnię, wyzwolony, namiętny, szalony i pełen ciekawych postaci, jak choćby Kiki de Montparnasse, moja zwariowana ulubienica nazywana Królową Montparnasse'u (postać autentyczna, której biografię chętnie bym przeczytała).

Polska okładka jest o wiele ładniejsza niż oryginalna! :)

Historie dwóch kobiet zawarte w powieści Huerty są nieco tajemnicze i romantyczne, intrygują, czarują paryską scenerią z początków ubiegłego wieku (której chciałoby się "zobaczyć" więcej, więcej, więcej!), ale zawodzą w finale. Zbyt pośpiesznym, zbyt cukierkowym w obydwu przypadkach. Zbiegi okoliczności psują wątek Teresy. Zamknięcie historii Alice pozbawia ją aury tajemniczości. Otwarte zakończenie byłoby o wiele bardziej intrygujące, a i wątek współczesny zyskałby na tym, gdybyśmy nie dostali wszystkiego na tacy, na dodatek dość sowicie polanego lukrem. 

Powieść Sklep w Paryżu należy do tych książek, które czyta się szybko, bo i szybko wciągają w swój świat. Po lekturze chce się pakować walizkę i kupować bilet, by odszukać opisywane miejsca, odnaleźć klimat historii, rozejrzeć się za postaciami bohaterów przemykających ulicami. Być może nie zostanie ona w mojej pamięci na dłużej, być może pomysł nie został w pełni wykorzystany, ale zapewniła mi dwa miłe wieczory, zaczarowała magią Paryża lat 20'. A zakończenia trochę żal, bo mogło być równie tajemnicze jak początek.

Paryż i ja. Zamykam oczy i znów słyszę muzykę, która wtargnęła do mojego domu i życia[4].

Françoise Hardy La Question

***

Książkę polecam

zafascynowanym Paryżem

chcącym przenieść się do Paryża lat 20. XX wieku

miłośnikom historii tajemniczych i romantycznych

wielbicielom książek, w których przeszłość przeplata się z teraźniejszością

***

[1] Màxim Huerta, Sklep w Paryżu, przeł. Agata Ostrowska, Wyd. Marginesy, 2015, s. 14.

[2] Tamże, s. 10.

[3] Tamże, s. 30.
[4] Tamże, s. 152.

***

Zajrzyj też
Paryż na blogu
Literatura hiszpańska na blogu

***

egzemplarz recenzencki