Mongolskie przygody (Bolesław A. Uryn "Mongolia: Wyprawy w tajgę i step")[recenzja archiwalna]

[źródło]

Pamiętacie post Podróż z... literaturą podróżniczą? Wspominałam w nim o kilkunastu podróżniczych tytułach, które moim zdaniem warto przeczytać. Wśród nich znalazła się publikacja Mongolia: wyprawy w tajgę i step, w której Bolesław A. Uryn opowiada o swojej wieloletniej fascynacji tym krajem, licznych wyprawach do państwa jurt, nomadów i wielkich stad bydła. Do kraju gdzie koń jest wciąż głównym środkiem transportu, a sfermentowane kobyle mleko największym przysmakiem.

Dawno już czytałam tę książkę. Jak przez mgłę przypominam sobie piękne zdjęcia. I tylko pamięć o tym, że to była naprawdę wspaniała podróż do niezwykłego kraju, jest wciąż żywa. Okazuje się, że oprócz pamięci o przeczytaniu przed sześciu laty wspomnianej książki, zostało coś jeszcze. Recenzja. 

Napisałam ją dla portalu BiblioNETka i... UWAGA! UWAGA!... była to moja pierwsza w życiu napisana recenzja. Niestety nie mam do niej zdjęć, a sam tekst... cóż... teraz napisałabym go zupełnie inaczej, ale odkrywszy go po latach po prostu musiałam się z Wami nim podzielić.

***

Bolesław A. Uryn
Mongolia. Wyprawy w tajgę i step
Wyd. Bernardinum
2009
304 strony

Nieznane kusi. Tak wiele jest białych plam, które - jak się okazuje - zakrywają prawdziwe piękno. Mongolia: wyprawy w tajgę i step to pasjonujący zapis przygód autora, jakie spotykały go podczas dziesięciu lat wędrówek po tak mało znanym kraju, jakim jest Mongolia. Bolesław A. Uryn zabiera nas w najdziksze rejony państwa, którego północny kraniec leży na wysokości Warszawy, natomiast południowy – Rzymu[1]. Mongolia: wyprawy w tajgę i step miała odkryć przede mną to, co kryła biała plama rozciągającą się pomiędzy Rosją a Chinami. 

Do tej pory Mongolia kojarzyła mi się głównie ze skośnookimi wojownikami przemierzającymi bezkresne stepy, pustynią Gobi, mieszkającymi w jurtach koczowniczymi plemionami oraz Czyngis-chanem, który przewodził, plądrował, mordował i Möngke Tengri wie, co jeszcze wyprawiał. Zdecydowanie nie ma się czym chwalić. 

Mongolia to kraj dziki i turystom z marzeniem o dziennym wypadzie spędzonym na zwiedzaniu i fotografowaniu tutejszej egzotyki oraz wieczornym wylegiwaniu się na tarasie pięciogwiazdkowego hotelu z drinkiem w łapce i skośnookimi tancerkami na widoku raczej, niesprzyjający. Bo czy można lepiej poznać charakter miejsca, niż udając się tam, gdzie dotrzeć można jedynie konno (no dobra, na upartego rosyjskim UAZ-em, ale tylko z doskonałym kierowcą, dużym samozaparciem i odpornością na piętrzące się trudności) czy spędzając kolejne noce w otoczeniu jedynie dzikiej przyrody, zdając się na jej ciągłe kaprysy? O tym doskonale wie nasz przewodnik po świecie nieujarzmionych rzek, zdradliwych bagien czy niebezpiecznych górskich stoków. 

Autor przedstawia wszystko tak obrazowo, że już po kilku stronach przeniosłam się z mojego ciepłego mieszkania, pozostawiając kubek gorącej herbaty i ulubiony kocyk, do wnętrza jurty, do części dla gości, w której natychmiast częstowano mnie kumysem i... baranią kiszką wypełnioną krwią. Cóż... Jak niejednokrotnie przekonał się „Bolik” – gusta kulinarne bywają bardzo różne. Bo jakże inaczej wytłumaczyć zachwyt mongolskich koczowników nad ową kiszką i zaskakującą wręcz niechęć do zwykłych pieczarek?

Bolesław A. Uryn
[źródło]

Przygoda goni przygodę. Niebezpieczeństwa mnożą się i pędzą po kraju niczym spłoszone susełki po stepie. Śmierć nie raz zagląda w oczy, wywraca kanu, wrzucając do lodowatej wody cały dobytek oraz samego bohatera, odbiera świadomość, gasi silnik samochodu podczas rzecznej przeprawy, płoszy konie, wciąga w błotniste mazie, niszczy obozowisko, pozostawiając po sobie atmosferę strachu i odciśniętą w ziemi wielką stopę. Człowiek musi przezwyciężyć słabości ciała i psychiki, by dotrzeć tam, gdzie spotkać można „ludzi – renów”, by w nagrodę ujrzeć szamankę przyzywającą bogów i duchy, by móc powiedzieć: zza chmur wyszło słońce, mgła uniosła się, zrobiło się ciepło a na niebie pojawiła się tęcza. Wreszcie zobaczyłem jezioro[2] w całej krasie! Tak pięknych kolorów nie widziałem w życiu. Tafla wody mieniła się wszystkimi odcieniami malachitu, błękitu i granatu. Brzeg i litoral tworzyły poletka białych kamieni upstrzonych leżącymi, tu i ówdzie, równie białymi pniami drzew jak z balsy. Na tle gór z ostrymi szczytami i lśniącymi od wody stokami, stało kilka śnieżnobiałych jurt... Bajka![3].

Strona po stronie, moja biała plama zyskiwała kolejne kolory. 

Mongolia: wyprawy w tajgę i step to książka, którą z czystym sumieniem mogę polecić wszystkim tym, którzy chcieliby poznać smak kumysu wypitego w jurcie o zachodzie słońca, w otoczeniu Mongołów przyodzianych w chałaty. Kto wie, może któregoś dnia sami zapragniecie popędzić stepem na mongolskich konikach, tropiąc wiatr, tarbagany albo... ałmasa? 

***

[1] Bolesław A. Uryn, Mongolia: wyprawy w tajgę i step, wyd. Bernardinum, 2005, s. 37. 

[2] Mowa o jeziorze Chubsuguł. 

[3] Bolesław A. Uryn, op. cit., s. 103.