Pierre Lemaitre "Koronkowa robota" Obrazy śmierci, czyli proza nie dla mięczaków

Pierre Lemaitre
Koronkowa robota
Wyd. Muza
2015
416 stron

- Dzisiaj rano dostaliśmy anonimowy telefon. Jestem teraz na miejscu. To... nie wiem jak to ująć...
- Mimo to spróbuj - przerwał mu lekko zirytowany Camille.
- Horror - wyrzucił z siebie Louis zmienionym głosem. - Jatka. Innego rodzaju niż zwykle, jeśli pan wie, co mam na myśli...
- Nie całkiem, Louis, nie całkiem...
- Czegoś takiego jeszcze nie widziałem...[1].

Oszczędzę Wam tego, czego w Koronkowej robocie swoim czytelnikom nie szczędził francuski pisarz Pierre Lemaitre, a mianowicie - makabrycznych szczegółów. Scena jest bowiem upiorna. Mieszczą się w niej rozczłonkowane ciała, wypatroszone trzewia, kałuże zastygłej krwi, ekskrementy, popisana posoką ściana, ohydny, mdlący zapach, efekt działań szaleńca, obłąkańca, świra, psychopaty, wariata, pomyleńca, kogoś kto postradał zmysły, kto ciała dwóch kobiet zmienił w krwawe szczątki, kto zaserwował ofiarom przed śmiercią niewyobrażalną dawkę upokorzenia, bólu i strachu. Kto zdolny był nożyczkami obciąć jednej z kobiet wargi, a jej odciętą głowę umieścić na komodzie w sypialni. Kto jej przyjaciółce opalił brwi i rzęsy, głowę zaś przybił za policzki do ściany.

Ups. Miało być bez szczegółów.

Okrutna, bolesna śmierć. Śmierć niepotrzebna. Inscenizacja szokująca. I zwyrodnialec sygnujący swoje dzieło odciskiem palca, który nijak nie pomaga w ustaleniu jego tożsamości, za to staje się czytelną informacją dla śledczych, że oto mają przed sobą dzieło seryjnego mordercy.

Jak się okazuje nie jest to pierwsze morderstwo "Literata", jak nazywa go prasa, no i oczywiście nie ostatnie. A sama ksywka... Cóż... Wygląda na to, że bestia w ludzkiej skórze pasjonuje się tym, co ja i prawdopodobnie wy, bo przecież czytacie ten tekst. Jest miłośnikiem literatury kryminalnej.

Morderca zafascynowany takimi dziełami jak np. American Psycho, realizuje literackie wizje. Gdyby Bret Easton Ellis przeczuł, że jego krytykę społeczną ubraną w formę szokującego thrillera, ktoś może potraktować z tak daleko idącą dosłownością, powołać do życia powieściowego Patricka Batemana po to, by skatował i zamordował dwie prostytutki w paryskich realiach, wyjąć scenę z powieści i odegrać ją nie oglądając się na koszty, pewnie nigdy nie napisałby historii o nowojorskim yuppie, który beznamiętnym tonem opowiada o brutalnych morderstwach, które dokonuje.

Echo tego tonu możemy odnaleźć w listach mordercy z Koronkowej roboty. Komisarzowi paryskiej policji udaje się nawiązać ze zwyrodnialcem kontakt, dzięki czemu możemy poznać punkt widzenia przestępcy. O dokonanych przez siebie mordach opowiada on lekko, choć z zaangażowaniem. To, co robi, sprawia mu niekłamaną przyjemność. 

Komisarz Camille Verhoevenie ma pomocników, pomysły, łatwość robienia sobie wrogów wśród przełożonych i prasy, za to nie ma pojęcia kim jest morderca i jaki tak naprawdę przyświeca mu cel. Trudno przewidzieć następny ruch "Literata", bo nawet jeśli przyjąć teorię, że faktycznie wciela on w życie książkowe scenariusze, to jak znaleźć wśród tysięcy kryminałów te, które stały się dla niego inspiracją? Jak przewidzieć jego następny ruch? Komisarz czuje presję przełożonych, media nie dają mu spokoju, a on sam czuje, że powinien być przy swojej ciężarnej żonie, której do porodu zostało już niewiele czasu. W tym natłoku zdarzeń, emocji i nacisków, łatwo o błąd lub przeoczenie jakiegoś faktu. A cena owego przeoczenia może być przerażająco wysoka.

z Pierre Lemaitre na Międzynarodowym Festiwalu Kryminału, Wrocław 2016

Koronkowa robota jest pierwszym tomem cyklu Verhovenie, więc ci, którzy jeszcze nie mieli okazji zapoznać się z tą postacią i jej trudnym życiorysem, to właśnie od tej części powinni zacząć zgłębianie prozy Lemaitre. Początek tej powieści przybiera ton nieco refleksyjny, komisarzowi zbiera się bowiem na psychologiczne dywagacje. Nieco mnie to zdziwiło i nijak nie pasowało do takiego Lemaitre jakiego pamiętam z Alex, thrillera dynamicznego, mocnego, z akcją napiętą jak struna. Nie doceniłam wówczas kunsztu Francuza, nie spodziewałam się, że tak doskonale będzie umiał uzasadnić ten filozoficzny nastrój i spowolnioną narrację. No i nie da się ukryć, że dzięki wyostrzonemu zmysłowi obserwacji Camille'a, możemy lepiej poznać jego współpracowników oraz jego samego. W ten mało dynamiczny wstęp autor wplótł wywołujące obrzydzenie wstawki z miejsca znalezienia zwłok oraz ich sekcji, a później fabuła nabrała tempa i o nudzie nie mogło być mowy. Na koniec autor zostawił prawdziwą bombę. A właściwie dwie. Pierwsza z nich burzy całe wyobrażenie o konstrukcji tej historii i każe zweryfikować wszystkie teorie, druga zaś pozostawia czytelnika z niedowierzaniem tym większym, im mniejsza jego znajomość dalszych losów komendanta. Mało który pisarz decyduje się na tak mocny finał.

Pierre Lemaitre tworzy prozę nie dla mięczaków. Sceny są mocne, opisy przerażające, przestępcy jakby wyrwani z najgorszych koszmarów. Koronkowa robota to thriller dla poszukujących mocnych wrażeń wielbicieli gatunku spod znaku zbrodni i okrucieństwa. Nim dotrzemy do finału, wiele nam przyjdzie wycierpieć. Nim poznamy rozwiązanie, dokonamy paskudnych odkryć. Myślę, że wszyscy zgodzimy się co do jednego: tkwimy po uszy w gównie[2]. I jeszcze długo z niego nie wyjdziemy, o ile kiedykolwiek nam się to uda.

Poznajcie Pierre Lemaitre i Koronkową robotę. Thriller który sprawi, że na znajomych miłośników kryminałów zaczniecie spoglądać z obawą.

***

Książkę polecam

miłośnikom mocnych thrillerów

poszukujących książek o seryjnych mordercach

niewrażliwym na makabryczne sceny

wielbicielom mocnych wrażeń

miłośnikom zaskakujących zwrotów akcji

***

[1] Pierre Lemaite, Koronkowa robota, przeł. Joanna Polachowska, Wyd. Muza, 2015, s. 17-18.

[2] Tamże, s. 88.

Cytaty pochodzą z tekstu przed korektą. 

***

Przeczytaj też:

Pierre Lemaitre Alex - recenzja

***

egzemplarz recenzencki