Manuel Vilas - Ordesa recenzja

Ordesa Manuela Vilasa reklamowana jest jako książka roku 2018 w Hiszpanii. Kto tę powieść nią obwołał? Nie wiem. Ja wiem tylko tyle, że jest to historia ogromnie osobista, pełna tęsknot, wspomnień, żalu. Jest rozdrapywaniem ran, samotnością i rozliczeniem, którego bilans wychodzi raczej przygnębiająco.

Między prozą a poezją

Ten jakże intymny obraz życia będziemy czytać na wiele sposobów. Jako biografię, gdyż autor krąży wokół własnej historii, choć nie wyjaśnia, w jakim stopniu jego bohater jest nim samym. Jako emocjonalne rozliczenie narratora z własnym życiem, powieść nasączoną smutkiem, melancholią, rozlicznymi tęsknotami i żalami. Jako rozpiskę uniwersalnych prawd, zasad, refleksji, z której wydobędziemy odbicie wielu własnych emocji i przeżyć. Jako obraz zmieniającej się Hiszpanii, z jednej strony wyzwolonej z jarzma reżimu, z drugiej zaś ze społeczeństwem wciąż nękanym rozmaitymi problemami. Pewnie znajdziecie tu wiele więcej. Historię rozciągniętą między twardą rzeczywistością codziennych zmagań, a poetycką frazą, którą autor zgrabnie przeprowadza nas przez kolejne życiowe kadry.

Jutro należy do umarłych

Po kolejnych stratach i rozstaniach (śmierć rodziców, rozwód, obojętność synów), mężczyzna nie jest już zdolny do tłamszenia emocji. Biegnie myślami wstecz i dokonuje rozliczeń. Życie przesuwa mu się przed oczami i jest to dlań widok na pasmo porażek. Nigdy nie odniósł sukcesu zawodowego, a życie prywatne to rozwód i syzyfowa praca nad budowaniem relacji z synami. Niczego się nie dorobił, no, może poza uzależnieniem od alkoholu i leków. W głowie ma pełno niezadanych pytań, których zadać już nie ma komu, bo rodziców już nie ma na tym świecie, a to od nich potrzebuje odpowiedzi.

Nie czekaj do jutra, bo jutro należy do umarłych[1] - to jedna z tych fraz, które warto sobie zanotować. Niech będą przestrogą przed prokrastynacja, przed wyrzutami sumienia, że można było coś zrobić, coś powiedzieć, a teraz już jest na to za późno.

Kameralna, poetycka, osobista

Wspaniała jest ta powieść, bo dotyka różnych uniwersalnych bolączek, a jednocześnie jest tak kameralna, poetycka, osobista. Pięknie pisze Manuel Vilas, choć muszę przyznać, że zazgrzytałam zębami dwukrotnie czując, że z jego bohaterem mi nie po drodze nie tylko dlatego, że jesteśmy w zupełnie różnych punktach życia.

Zgrzyt pierwszy wiązał się ze wzmianką o samobójstwie Robina Williamsa. Nie napiszę nic więcej. Przeczytajcie, powiedzcie co sądzicie o postawie bohatera. Ja milczę, bo musiałabym napisać brzydko, dosadnie. A nie chcę.
Drugi zgrzyt zdarzył się kilka stron później, gdy dotarłam do słów: Umrzeć, nie dożywszy dwudziestu lat, to nie umrzeć prawie wcale, bo życia nie było[2]. Nie chciałabym natrafić na to zdanie w wieku kilkunastu lat, w chwili kiedy hormonalna huśtawka bujała mnie nie ku niebu, a ku ziemi. W chwili, w której wszystko było złe, a ja czułam się najbardziej nieszczęśliwa i niepotrzebna.

Poza tym to powieść piękna i smutna jednocześnie. Dobra, warta pochylenia się nad nią na dłużej, ale gorzka i przytłaczająca, więc nie nadaje się na lekturę dla każdego, na każdy moment życia.

Odresa dostarczy wam emocji i refleksji. Pełna jest duchów przeszłości, niezałatwionych spraw, niedopowiedzianych słów, wiszących w powietrzu pytań, żali. Jest żółta z wierzchu, ale i w środku. A co owa barwa znaczy, tego już dowiecie się z książki.

Manuel Vilas
Ordesa
Dom Wydawniczy Rebis
2019
446 stron

[1] Manuel Vilas, Ordesa, przeł. Carlos Marrodán Casas, Wyd. Dom Wydawniczy Rebis, 2019, s. 142.

[2] Tamże, s. 222.

***

Zobacz też:

literatura hiszpańska