piątek, 27 maja 2016

Katarzyna Czajka "Dwóch panów z branży"
Dole i niedole, czyli kilka scen z życia właścicieli kina

Katarzyna Czajka
Dwóch panów z branży
Wyd. Czwarta Strona
2016
376 stron
Nie wiem czy znacie Katarzynę Czajkę, ale z pewnością, jeśli spędzacie trochę czasu czytając blogi o tematyce kulturalnej, kojarzycie zwierza popkulturalnego. Zwierz znany jest z tego, że pisze o sobie w trzeciej osobie, niekoniecznie używając przy tym przecinków. Zwierz pisze głównie o popkulturze. Filmach, serialach, komiksach, od czasu do czasu o książkach lub swoich podróżniczych zapędach. Zwierz napisał pracę magisterską o warszawskich kinach z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Niedawno zwierz napisał także powieść, Dwóch panów w branży. I tu także będą kino, Warszawa i międzywojnie.




Sława, pieniądze i szczęście, czyli załóżmy kino!


Dwudziesty wiek nie zna większego wynalazku niż kinematograf. We Francji ludzie się tratują, by znaleźć miejsce w jednym z tamtejszych kinoteatrów, w Łodzi kinematograf aż trzy dni w tygodniu jest zawsze pełen, jeden pokaz wynalazku pana Edisona gromadzi więcej widzów niż przedstawienie w najlepszym lwowskim teatrze. Jeśli coś w dwudziestym wieku ma nam przynieść sławę, pieniądze i szczęście, to jest to, mój drogi, kinematograf[1].

Łatwiej powiedzieć, trudniej zrobić. Przekonają się o tym tytułowi bohaterowie debiutu literackiego Katarzyny Czajki. Panowie w owej branży kinowej lekko mieć nie będą. A właściwie zwykle będą mieć pod górkę. Jak nie pożar, to podatki, jak nie podatki to inne nieszczęścia. Wsparcia niewiele, konkurencja silna, pomysłów sporo, ale kłód pod nogami jeszcze więcej. To przepisy nie takie, to wojna rozdziela przyjaciół, to znów rachunków jest więcej niż wpływów. Nie jest to łatwy kawałek chleba.


Katarzyna Czajka, Warszawa 2016


Przyjaźń i pasja, czyli nie będziemy prawnikami


Katarzyna Czajka zaprasza czytelników do Warszawy z czterech pierwszych dekad XX wieku. Zaczyna swą opowieść w 1909 roku, kończy trzydzieści lat później. W tym czasie wiele się zmieni, ale pasja bohaterów pozostanie ta sama. Adam i Marian przeprowadzają nas przez te lata, od dni w których ich prawnicze kariery kończą się nim zdołały się naprawdę zacząć, od zakupu rudery mającej pomieścić ich wspólny, kinowy biznes, przez lata wzlotów i upadków, po rok wybuchu II wojny światowej, kiedy to pasja filmowa musiała zejść na dalszy plan. Będzie i epilog. Taki z rodzaju tych, które wywołują lekki, ciepły uśmiech. Są bowiem wartości nieśmiertelne, których nie niszczą ni rozłąka, ni wojna, ni upływ czasu.




Adam i Marian, Polak i Żyd, mają właściwie tylko pomysł, mocno ograniczone finanse i swoją przyjaźń. Szalony pomysł założenia kina nie poprawił ich stosunków z rodzicami, wciąż nie mogącymi wybaczyć im złamanych prawniczych karier. Prowadzenie kina wydaje się fanaberią, z której nie może wyniknąć nic dobrego, a już z pewnością zadowalającego w sferze materialnej. Prawnik zarabia, prawnik budzi szacunek, prawnik się liczy. A właściciel kina w Warszawie z początków XX wieku? Może najwyżej przynieść rodzinie wstyd i rozczarowanie. Tak przynajmniej uważają bliscy naszych bohaterów. Czas pokaże, czy mają rację, czy też dwóch panów doskonale poradzi sobie w upatrzonej branży.

Bez pazura, ale z przecinkami, czyli co wyszło, a co nie


Muszę przyznać, że tak do końca nie wiem jak Dwóch panów z branży ocenić. Zabrakło mi w tej powieści zwierzowego pazura (za to nie zabrakło przecinków). Drugie cieszy, pierwsze nieco rozczarowuje. Nie ma w tej powieści tego, co sprawia, że chce się dla niej zarwać noc, że czas spędzony przy niej pędzi jak szalony, a dłoń zapamiętale wędruje do torebki z popcornem (choć to ostanie miałam pod ręką).

Z drugiej jednak strony, ujął mnie klimat tej historii i sami jej bohaterowie, zwłaszcza ci główni, tak różni od siebie, tak często będący odmiennego zdania, a jednak nierozłączni, połączeni pasją i przyjaźnią. To właśnie opisy przyjaźni Adama i Mariana wydają mi jedną z mocniejszych stron tej powieści. Z przyjemnością obserwowałam ich sprzeczki i próby wypracowania kompromisu, ich dyskusje, rozstania i powroty.

Nie tylko relacje między Adamem i Marianem udały się autorce. Równie ciekawie robi się, gdy na scenie pojawiają się małżonki obu panów, Róża - uosobienie rozsądku i Ada - krytyk filmowy. Obie panie mają mocne charaktery i dodają rumieńców całej historii.





Niestety całą ich historię cechuje zbyt duża powtarzalność pewnych zdarzeń, by początkowe zainteresowanie nie zaczęło ustępować znużeniu. Z jednej strony jest to ciekawy obraz wytrwałej walki o spełnienie marzeń bez względu na przeciwieństwa, z drugiej, mimo zmian w tle, miałam wrażenie, że akcja nie posuwa się do przodu. Samych bohaterów spotykamy co kilka lat. Daty tych spotkań wyznaczają ważne wydarzenia, jak choćby wizyta Poli Negri i Charliego Chaplina w Warszawie czy wejście na ekrany kin Przeminęło z wiatrem. Na losy bohaterów wpływają także zdarzenia nie mające związku z kinematografią. Trudno bowiem zignorować wybuch I wojny światowej czy wzrost antysemickich nastrojów. Trudno oczekiwać, by ważne momenty w historii kraju, nie odbiły się na różnych sferach życia jego mieszkańców. Także i związanych z branżą rozrywkową.

Pasjonatka o pasji, czyli o rozbudzonym apetycie


Trochę znużona całością, nie mogę Katarzynie Czajce odmówić pewnego sukcesu. Pokazała mi kilka ciekawych punktów w historii kinematografii i zachęciła do sięgnięcia po literaturę jej dotyczącą. Po spędzeniu kilku godzin z powieścią Dwóch panów z branży, chętnie doczytam więcej o tym, co w fabule jest ledwie zarysowane, jak choćby o kolejnych wynalazkach, bojkocie filmów niemieckich czy ogólnie - o funkcjonowaniu pierwszych kin. Przy okazji lektury, przypomniała mi się też bardzo ciekawa wizyta w Muzeum Kina w Gironie. Jeśli zdarzy się wam wylądować w tym mieście (na przykład w drodze do Barcelony), zatrzymajcie się tam na chwilę. Warto!


Muzeum Kina w Gironie - więcej możecie zobaczyć TUTAJ


Fabuła Dwóch panów z branży snuje się nieśpiesznie. Trochę tu humoru, trochę nostalgii. Sporo walki o spełnienie marzeń, dużo ciekawostek z historii rozwoju kinematografii. Chciałoby się więcej anegdot, mniej powtarzalności. Po cichu liczę na to, że i to dostaniemy. W końcu kto miałby pisać o międzywojennym kinie, jeśli nie jego pasjonatka? Debiuty są trudne jak starcie z urzędnikiem badającym zabezpieczenia przeciwpożarowe w kinie, w którym nie ma nawet gaśnicy. Ale dalsza droga wcale nie musi taka być.

Nie byliśmy już bezrobotnymi byłymi studentami prawa. Byliśmy właścicielami najmłodszego kina w mieście[2].








***

Książkę polecam
miłośnikom kina
zainteresowanym historią kinematografii
mieszkańcom Warszawy
ciekawym jak wyglądało życie właściciela kina w międzywojniu
zainteresowanym literackim debiutem zwierza popkulturalnego
miłośnikom nieśpiesznych fabuł

***

[1] Katarzyna Czajka, Dwóch panów z branży, Wyd. Czwarta Strona, 2016, s. 28.
[2] Tamże, s. 37.

***



23 komentarze:

  1. Może i faktycznie nie ma w powieści niczego spektakularnego, ale i tak mi się podobała;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mnie trochę znużyła, ale ogólnie nie było tak źle. ;)

      Usuń
  2. Pomimo wspomnianych mankamentów, fajne wydaje się w tej książce to, że autorka ma ogromną pasję i potrafi zarazić innych tym tematem. :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Czuję się zaintrygowana tą książką, zakochana jestem w międzywojniu.

    OdpowiedzUsuń
  4. Zaczynam się złościć na Zwierza. Bo wiedząc, co wspaniałego potrafi stworzyć na blogu, bardzo napaliłam się na tę książkę, a to już druga recenzja niby pozytywna, ale mówiąca o wadach i... Ja już bym chyba bez przecinków wolała, byle to świetne było! Zasmucił mnie szczególnie ten brak polotu i powtarzalność. Zacofany.w.lekturze też na to zwrócił uwagę... ;,,(

    Pozdrawiam,
    Między sklejonymi kartkami

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Książka to zupełnie inna bajka niż blog, niestety. Coraz więcej blogerów bierze się za pisanie i nie każdemu wychodzi. Zwierz jest na dobrej drodze i mocno trzymam za nią kciuki.

      Usuń
  5. Nie mam pojęcia czemu (może przez okładkę, a może tytułowych dwóch panów), ale książka skojarzyła mi się z filmem "Prestiż", mimo że to zupełnie inna tematyka :) W każdym razie przyznam, że do "Dwóch panów z branży" nie ciągnie mnie jakoś szczególnie. Obawiam się tej powtarzalności, bo kilka razy już się z tym spotkałam w książkach i zawsze miałam ochotę popchnąć akcję, wyciągnąć z niej więcej i to odbierało trochę przyjemność z czytania. Mimo to kusi klimat powieści i relacja między bohaterami, dlatego nie mówię zupełnie nie - może kiedyś się skuszę :)

    OdpowiedzUsuń
  6. Dzięki zwierzowi poznałam sporo fajnych filmów i seriali. Książka trochę nie w moim klimacie, ale może kiedyś zdecyduję się przeczytać.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja ostatnio zaniedbałam czytanie jej bloga. :(

      Usuń
  7. Hm.. z jednej strony ciekawi mnie historia kina i przyjaźni tych dwóch panów, z drugiej obawiam się znudzenia przy lekturze. Na razie wstrzymam się z lekturą.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Trudno mi powiedzieć, czy Cię zauroczy, czy nie.

      Usuń
  8. Całkiem nie moja tematyka. A tak a propos autorka wygląda na bardzo sympatyczną osóbkę. Dobrze, że w książce nie zabrakło przecinków! :)

    OdpowiedzUsuń
  9. Na razie raczej podziękuję :)

    OdpowiedzUsuń
  10. Ja bardzo cenię Zwierza i lubię czytać jej bloga, dlatego ten tytuł też mnie trochę intryguje, już słyszałam o tym debiucie. Co prawda gatunek nie należy do moich ulubionych, czas akcji również, ale mimo wszystko pewnie prędzej czy później będę chciała na włąsnej skórze się przekonać jaka jest ta książka :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W takim razie - udanej lektury. Mam nadzieję, że się nie rozczarujesz. :)

      Usuń
  11. Ja bym dała szansę tej książce. Podoba mi się tło i kawałek historii, który możemy poznać, a przed Twoją recenzją mnie do tej pozycji nie ciągnęło.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na pewno warto. To taka książka, która jednych zauroczy, innych znuży. Trudno zgadnąć, do której grupy kto się zaliczy, więc warto samemu to sprawdzić.

      Usuń
  12. Uwielbiam międzywojnie i zaglądam do Zwierza, więc z czystej ludzkiej ciekawości chyba sięgnę po tę pozycję. Mimo mankamentów może się okazać interesująca.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na pewno nie jest to taki typ książki, który się odradza, bo jest słaby. Warto więc się samemu przekonać, jak zwierz wypada w powieści. :)

      Usuń

Zapraszam do udziału w dyskusji. ;)

Wszelkie obraźliwe komentarze oraz reklamy stron będą usuwane.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...