[1] Spotkania autorskie * Liza Marklund *

Jednym z zagranicznych gości na tegorocznym Międzynarodowym Festiwalu Kryminału we Wrocławiu, była szwedzka pisarka - Liza Marklund. Popularność zyskała dzięki serii kryminałów, których główną bohaterką jest dziennikarka Annika Bengtzon. Zanim szesnaście lat temu Liza zabrała się za pisanie książek, pracowała w tym samym zawodzie co stworzona przez nią postać. Ponieważ nieustannie słyszała od swego naczelnego pretensje, że wciąż pisze o kobietach (czyli na - jego zdaniem - mało ciekawy temat), postanowiła się zbuntować i jako pisarka już bez ograniczeń tworzyć teksty poruszające tematykę bliską jej sercu.

Liza Marklund burzy stereotypy o powściągliwych Skandynawach nie okazujących emocji. Jej temperament jest iście ognisty, przywodzący na myśl raczej żywiołowych Latynosów niż chłodnych Szwedów. Energiczna, uśmiechnięta, z miejsca zyskała moją sympatię. Pytana o autorów powieści kryminalnych, którzy są dla niej wzorem, wymienia postaci dobrze znane także i u nas, jak Jeffery Deaver, Anne Holt i Kathy Reichs. Dodaje jednak, że to rzeczywistość jest jej największą inspiracją.

Szwedka chce pisać o kobietach i robi to od wielu lat. Stworzyła cykl powieści z Anniką Bengtzon, postacią z krwi i kości, łączącą w sobie dobre i złe cechy. Marklund chciała odejść od stereotypowego wizerunku kobiety w literaturze kryminalnej. Zwykle tego typu postaci są singielkami, nie mają problemów z pogodzeniem pracy z życiem rodzinnym, są niezależne, nie borykają się z kłopotami finansowymi. Jeszcze częściej pojawiają się w rolach zaledwie epizodycznych, jak zauważa autorka - są albo martwe albo mężczyźni uprawiają z nimi seks. W powieściach kryminalnych królują męscy bohaterowie.

Charakter Anniki jest złożony, jej problemy bliskie problemom wielu kobiet. Dla pisarki duże znaczenie ma fakt, że stworzywszy złożoną postać, może się z nią identyfikować. Bengtzon z jednej strony mocno angażuje się w swoją pracę, z drugiej ma męża i dzieci - nie zawsze jest jej łatwo pogodzić ze sobą te dwie miłości. Bywa twarda, nieustępliwa, ale czasami zwyczajnie ma dość, opada z sił i chce jej się wyć. 

Antonina Turnau i Szymon Kloska

Spotkanie we wrocławskim kinie Nowe Horyzonty poprowadzili Antonina Turnau i Szymon Kloska, który przyniósł ze sobą walizkę pełną powieści szwedzkiej pisarki. Do tej pory Marklund napisała piętnaście książek. Dziesiąty tom przygód Anniki Bengtzon, kilka dni temu pojawił się w szwedzkich księgarniach. Aż osiem części cyklu doczekało się już ekranizacji. Liza ma na koncie książkę napisaną wspólnie z Jamesem Pattersonem - Pocztówkowi zabójcy. Jest to druga (po powieści Stiega Larssona) pozycja szwedzkiego pisarza, która znalazła się na szczycie listy bestsellerów New York Timesa.

Cykl o Annice, autorka zaczęła od tomu... czwartego. W głowie miała pomysł na pięć książek, a ponieważ nie wiedziała, czy w ogóle uda jej się cokolwiek napisać, zaczęła od tej części, która była jej najbliższa. Tak powstał Rewanż. I właściwie nikomu to nie przeszkadzało, z wyjątkiem Niemców. Niezwykle uporządkowany naród nie bardzo potrafi zrozumieć tę dziwną kolejność. Wszak porządek musi być. Pisarka z rozbawieniem dodaje, że w niemal każdym wywiadzie przeprowadzanym z nią przez Niemców, pada pytanie o przyczynę chaotycznego tworzenia cyklu.

Szwedzka pisarka bardzo poważnie traktuje swój zawód. Dokładny research to dla niej podstawa. Choć do pracy potrzebuje kompletnej ciszy, gdy zbiera materiały, chętnie opuszcza dom i rozmawia z ludźmi, przeprowadza badania, zwiedza tereny, w których umieszcza akcję swych książek. 

Z rozbawieniem wspomina swoją wyprawę do Afryki, na przygraniczne tereny Kenii i Somalii. Ponieważ musiała dotrzeć tam, gdzie nie ma dróg, wynajęła prywatny samolot. Niestety, ledwie wylądowała, została... aresztowana. Tłumaczyła, że jest pisarką, chce obejrzeć okolicę, zebrać materiały - zobaczyć wszystko na własne oczy, choćby to jak pada światło itp. "Ona jest absolutną wariatką!" - usłyszała. Liza znajdowała się na niezwykle niebezpiecznym terenie, gdzie porwania były na porządku dziennym. Dostała więc dwóch ochroniarzy, którzy - jak dodaje ze śmiechem - chcieli razem z nią polecieć do Szwecji.

Research researchem, ale pisząc książkę, Marklund potrzebuje kompletnej ciszy. Najchętniej tworzy u siebie w domu, w szlafroku i kapciach. Czasami w poszukiwaniu spokoju zaszywa się piwnicy. Nie udziela w tym czasie wywiadów. Mogłoby się wydawać, że dwudziestominutowa rozmowa nie jest problemem, ale autorka wyznaje, że potrzebowałaby dwóch tygodni na to, by wyjść ze świata, w którym znajduje się podczas tworzenia fabuły. Czasami pisze w swoim domu w Hiszpanii. Myliłby się jednak ten, kto myśli, że piękne widoki pomagają w procesie twórczym. Marklund zasłania okna, by nic ją nie rozpraszało, nawet i najpiękniejszy widok na morze czy góry. Jest w pełni skoncentrowana i doskonale wie, co znajdzie się w kolejnych rozdziałach książki. Po napisaniu powieści... śpi. Cierpi na coś co określa mianem postprodukcyjnej depresji. 

Warto zajrzeć

relacja z gali wręczenia Nagrody Wielkiego Kalibru na MFK Wrocław 2013