Magdalena Witkiewicz "Opowieść niewiernej" Podobno sześćdziesiąt procent kobiet zdradza mężów

Magdalena Witkiewicz
Opowieść niewiernej
Wyd. Świat Książki
2012
224 strony

Byłam przekonana, że to mężczyźni zdradzają, a biedne kobiety, zmywając gary bądź rozwieszając mokre, świeżo wyprane męskie koszule, płaczą nad swoim smutnym życiem. Tylko one wiedzą, że na tych nieskazitelnie czystych już kołnierzykach jeszcze niedawno był ślad szminki, albo JEJ zapach... Tej DRUGIEJ. Mężczyźni na ogół nie piorą, kobiety w większości nie noszą kołnierzyków, zatem kobiet nikt nawet nie podejrzewa o romanse...[1]

Poznali się na spotkaniu u wspólnej znajomej. On wyglądał jak starszy brat Leonardo DiCaprio i podśpiewując przy grillu smażył karkówkę. Ona kręciła się koło niego właściwie tylko po to, by jej były facet mógł kątem oka zarejestrować, swoją eks w przystojnym towarzystwie i poczuć ból w okolicach ego. Były faktycznie nieco stracił humor, ale tego dnia nie to okazało się najważniejsze.  Karkówka była pyszna, przytulanie przyjemne, spacer romantyczny, pocałunek krótki. Siedem miesięcy później Ewa i Maciek wzięli ślub. Niestety nie taki, o jakim marzy całkiem spora grupa kobiet, z białą suknią, wystawnym przyjęciem, ogromnym tortem i zabawą do rana. Ten niby był w planach, choć nieco dalszych, tak on zapewniał, a ona uwierzyła, tak on postanowił, a ona pokiwała główką na zgodę, tak on oznajmił, a ona protestowała tak cichutko, że prawie wcale. 

Tak zaczęło się ich wspólne życie i tak miało wyglądać. Jego decyzje, jego zasady, jego pomysły, jego "nie", jego "tak", jego ego. A ona kiwała łepkiem na zgodę, podobnie jak kiwają nim samochodowe pieski-maskotki na polskich, wyboistych drogach. Góra, dół. Góra, dół. Tak, kochanie. Dobrze, kochanie. Jak sobie życzysz, kochanie. Zawsze na czas, zawsze do usług, full serwis, dwadzieścia cztery godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Wzorowa gospodyni, wzorowa żona. Pan zmęczony - ona milczy. Pan głodny - obiad podano. 

Miłością Ewy jest Maciek. Miłością Maćka - praca. Ona skacze wokół niego w nadziei, że on to doceni, on myśli o tym jak zarobić więcej niż jeszcze więcej, żonę traktując niczym wyposażenie mieszkania i to raczej bliższe kuchennemu stołkowi niż ulubionej kanapie. Naiwność Ewy jest przerażająca, a zdolność do wmawiania sobie, że jest w stanie zmienić męża, który jeszcze przed ślubem miał jej zdanie za nic, jest po prostu smutna. Ludzie się nie zmieniają - zaakceptowanie tej prostej prawdy, nawet jeśli każde z nas potrafi wskazać wyjątki, może oszczędzić wielu zmarnowanych lat. Jeśli bił - będzie bić. Jeśli pił - będzie pić. Odstępstwa od tej reguły są równie powszechne jak tęczowe jednorożce na polskich łąkach. 

Magdalena Witkiewicz
[źródło]

Wracając do sedna: jeśli nie liczy się z twoim zdaniem przed ślubem, to co zmieni obrączka na palcu? Możliwe są trzy odpowiedzi:

a) nic;

b) nic;

c) yyyy... nic.

Ewa tego nie wie. Ewa się łudzi. Ewa wierzy w cuda. Problem w tym, że ich limit się wyczerpał, no i żaden z nich nie przypadł w udziale małżeństwu Malickich. Maćkowi nie chce się klękać przy oświadczynach, po skromnym obiedzie wieńczącym wsuwanie obrączek w Urzędzie Stanu Cywilnego, szybko znika na kilka godzin, by załatwić niecierpiące zwłoki sprawy, a później, z dnia na dzień, coraz lepiej wychodzi mu ignorowanie żony i jej potrzeb, także seksualnych, nawet gdy małżonka stroi się w koronki i czeka na niego w domu ociekając seksem.

I tak oto Ewa, spragniona miłości, czułości i uwagi, trafia w ramiona innego.

Opowieść niewiernej Magdaleny Witkiewicz to historia zawiedzionych nadziei i zdrady, którą niewierna żona próbuję usprawiedliwić. To opowieść o nieczułym mężu i zdesperowanej kobiecie szukającej w cudzych objęciach tego, czego nie daje jej mąż. W tej opowieści Ewa święcie przekonana co do tego, że to mężczyźni zdradzają, a kobiety spierają cudze szminki z mężowskich kołnierzyków, nagle dopuszcza do siebie myśl, że podobno sześćdziesiąt procent kobiet zdradza mężów. Czyli w zasadzie co druga. Pani w zielonym płaszczu, pani w kurtce, pani pchająca wózek z niemowlakiem, blondynka z odrostami[2]. Do momentu, w którym Ewa odkryła ten fakt, było mi jej nawet żal. Nie dlatego, że mąż ją zaniedbywał, ale z powodu ogromnej naiwności, która pozwoliła jej sądzić, że ktoś, kto miał ją za nic, nagle dozna olśnienia i uczyni ją obiektem uwielbienia. Zgodnie z tokiem myślenia bohaterki, jeśli robimy to, co inni, możemy to w pewien sposób usprawiedliwić. Skoro inni zdradzają, to przecież nie może to być aż tak złe, prawda? Skoro on mnie ignoruje, to przecież mam prawo szukać szczęścia z kim innym, nawet jeśli oficjalnie wciąż jestem mężatką?

Usprawiedliwienie to słowo klucz, na nim opiera się cała fabuła. Opowieść Ewy (pierwszoosobowa, a więc najbardziej osobista, utrzymana w klimacie zwierzeń) to nie tyle historia nieudanego związku, co próba zrzucenia winy za zdradę na męża, bo to przecież on wiecznie jest w pracy, myśli o pracy, nie docenia obiadków, koronek, nie liczy się ze zdaniem małżonki, nie chce jechać na wakacje, nie pyta, nie konsultuje, nie dotyka, nie całuje, nie pieści. Zaciągnięcie do łóżka graniczy z cudem, wspólne wyjścia wykreślono z kalendarza. Malicka wymienia przewiny męża i gdy już wpada w ramiona innego, ma pod ręką całą listę usprawiedliwień.

Magdalena Witkiewicz ukazuje cały szereg przyczyn, dla których kobiety (według stereotypów - ta wierniejsza część związku) dopuszczają się zdrady. Zabrakło mi w tym wszystkim mocniej nakreślonej postaci męskiej. Co widzi, myśli, czuje Maciek? Dzięki temu, że to Ewa jest narratorką, opowieść staje się bardziej osobista, ale przez to także jednoznacznie stawiający Maćka po stronie winnego, a Ewę usprawiedliwiającą w każdy możliwy sposób. Rodzi się więc pytanie: jak wyglądałaby "opowieść zdradzanego"? Czy wszystko w tym związku przebiegało tak, jak twierdzi jej bohaterka? Czy "winna" jest tylko jedna strona - mąż-pracoholik? Z drugiej jednak strony, każdą sytuację oceniamy przez pryzmat własnych doświadczeń i obserwacji. Ewa robi tak samo. 

Opowieść niewiernej to książka lekka, ale niegłupia. Nie wywraca światopoglądu do góry nogami, lecz pokazuje w prosty sposób prostą prawdę: o szczęście w związku muszą starać się dwie strony. Być może ten i ów zada sobie pytanie, ile on sam daje z siebie w związku z drugą osobą, a ile wymaga od partnera. Jeśli tak, to brawo dla autorki.

Nie jest to powieść bez wad, ale czyta się ją dobrze. Czasami w głowie mnożyły mi się znaki zapytania. Nie bardzo rozumiem jaki związek z sytuacją bohaterki ma fragment: W islamie jednym z głównych obowiązków żony jest posłuszeństwo i pytanie męża o pozwolenie. Nie byłam ani posłuszna, ani nie pytałam, czy mogę...[3] Kobieta z pewnego plemienia Indian z Ziemi Ognistej pieczętuje małżeństwo wręczając mężczyźnie głowę foki. Moim zdaniem, dla Ewy ma to takie samo znaczenie jak posłuszeństwo muzułmanek. Do najbardziej zdumiewających scen zalicza się natomiast ta, w której w listopadową noc (zimno jak cholera[4]), dwie kobiety, nasączywszy się dwiema flaszkami wina, wydobyły w ciągu kilku minut puszkę zakopaną na głębokości ok. metra. To się nazywa moc grzańca! Ostatni minus? Techniczny. Nadmiar wielokropków, który wcale nie sprawia, że tekst jest bardziej osobisty czy melancholijny. Nadmiar wielokropków zawsze będzie tylko nadmiarem wielokropków i nie obroni się w żaden sposób.

Wnioski z tej lektury każdy wyciągnie sam. Po cichu mogę mieć nadzieję, że nie będą one dotyczyły tego, że zdradę można usprawiedliwić, a raczej pokażą, że związki budowane na złudzeniach czy naiwności są skazane na porażkę i czasami lepiej spakować swoje zabawki i zmienić piaskownicę.

***

Książkę polecam

poszukującym książek na temat zdrady

tkwiącym w związkach opartych na złudzeniach

miłośnikom powieści obyczajowych o zwykłym życiu zwykłych bohaterów

***

[1] Magdalena Witkiewicz, Opowieść niewiernej, Wyd. Świat Książki, 2012, s. 7.

[2] Tamże, s. 121.

[3] Tamże, s. 135.

[4] Tamże, s. 151.