Jørn Lier Horst "Psy gończe" Winny? Niewinny?

Jørn Lier Horst
Psy gończe
Wyd. Smak Słowa
2015
388 stron

cykl z Williamem Wistingiem, t. 8

Premiera: 4 maja

- Psy gończe - powiedział sam do siebie.

Tym właśnie byli, on i jego koledzy. Sforą psów, które ścigały mordercę[1].

Znany polskim czytelnikom z kryminału Jaskniowiec, norweski pisarz i dramaturg Jørn Lier Horst, ma na swoim koncie dziewięć powieści z oficerem wydziału śledczego Williamem Wistingiem. Wspomniany Jaskiniowiec jest póki co tomem ostatnim i warto mieć tego świadomość sięgając po nowość na polskim rynku wydawniczym - Psy gończe, które chronologicznie należy umiejscowić tuż przed powieścią wydaną u nas w ubiegłym roku. Tzw. overraskelse, niespodzianka taka.

Krótko mówiąc: najpierw Psy gończe, później Jaskiniowiec. A przed nimi siedem innych tomów. Trochę żal, że nie dane nam jest śledzenie losów bohaterów we właściwym porządku, ale grunt, że Jørn Lier Horst zawitał także i do nas. Być może nie stanie się on numerem jeden skandynawskiego kryminału, być może fani z piskiem nie ruszą szturmem na księgarnie w dniu premiery jego książek, ale jest to pisarz, którego twórczość koniecznie trzeba poznać, jeśli chce się móc zabrać głos w dyskusji o twórcach gatunku z północnej Europy lub po prostu ceni się dobre kryminały.

Ten, kto ma za sobą lekturę Jaskiniowca, wie już w pewnym stopniu co kryje przyszłość Williama Wistinga. Psy gończe odsłonią nieco tajemnic z jego przeszłości, bo sprawa, która obecnie męczy bohatera, ma swoje początki przed siedemnastoma laty.

To właśnie wtedy zaginęła Cecilia Linde, bezskutecznie poszukiwana przez dwanaście dni, aż do chwili, w której to na poboczu znaleziono jej zwłoki. Ustalono winnego zbrodni, skazano go na wieloletnie więzienie. Teraz wychodzi on na wolność, uparcie twierdząc, że posadzono go za niewinność (wiadomo, więzienia pełne są ofiar spisków, zmów, układów i zwykłego pecha lub niezwykłych zbiegów okoliczności), a dowody jego przewin zostały spreparowane. Skazany wie nawet, kto za tym wszystkim stoi, ale niczego nikomu ułatwiać nie zamierza, więc można by uznać, że rozgoryczonemu przestępcy się przez te kilkanaście lat w głowie poprzewracało gdyby nie to, że... ma rację. Faktycznie, dowody zostały sfałszowane. Przedstawiciele mediów zacierają żądne sensacji ręce. Szykuje się całkiem spora afera i wielki, demaskujący artykuł na pierwszej stronie jednej z chętnie czytanych gazet.

Dla Wistinga ma to znaczenie z dwóch powodów. Po pierwsze, to on przed laty prowadził sprawę zaginięcia Cecilii. Po drugie, to on jest bohaterem artykułu. Podejrzewany o mataczenie w śledztwie zostaje zawieszony w czynnościach. Nie znaczy to oczywiście, że zrezygnuje z poznania prawdy. Czy skazany za morderstwo Haglund jest niewinny? Kto chciał go wrobić? Kto podrzucił dowody jego winy, a teraz być może spokojnie przygląda się, nagonce na Wistinga? Te pytania muszą doczekać się odpowiedzi.

Tak się składa, że w gazecie, która zamierza opublikować artykuł o Cecylii i Williamie, jest ta, w redakcji której pracuje córka oskarżanego oficera. Line nie należy do tych, którzy boją się własnego cienia, a dla ojca stanowi ogromne wsparcie. Robi co może, by nie dopuścić do publikacji kompromitującego go materiału, licząc na to, że morderstwo (mężczyzny o nieustalonej tożsamości), które właśnie wstrząsnęło okolicą jest tematem na tyle elektryzującym, by trafić na pierwszą stronę. Jej dziennikarskie śledztwo szybko zacznie zazębiać się ze sprawą ojca. Tymczasem zgłoszono kolejne zaginięcie młodej dziewczyny. Sprawy się komplikują.

Jaskiniowiec to kryminał, w którym znacznie ciekawsza od zbrodniczej intrygi okazała się tematyka społeczna, wątek samotności. Fabuła Psów gończych jest w mniejszym stopniu charakterystyką problemów nękających społeczeństwo. Tu wątek kryminalny gra pierwsze skrzypce i to na nim skupia się uwaga czytelnika. Trzykrotnie nagradzana powieść Horsta jest najbardziej docenianą w jego dorobku. Łączy ona w sobie te motywy, które zgrabnie spięte i sprawnie opisane, mogą stworzyć intrygującą i nieprzewidywalną historię. Mamy tu śledztwo z przeszłości, które po kilkunastu latach wraca jak zły sen i rodzi wątpliwości co do zasadności wyroku. Mamy trzy zaginione kobiety, pierwszą, której ciała nigdy nie odnaleziono, następnie krótko po tym zamordowaną Cecille i nastolatkę, która znika w chwili, gdy domniemany morderca Cecille wychodzi na wolność. No właśnie, domniemany. Wszystko wskazuje na to, że Haglund jest niewinny, a prawdziwy sprawca zbrodni cieszy się wolnością. Jest też medialna nagonka na Wistinga, niewyjaśnione morderstwo mężczyzny, są poszlaki, zignorowane przed laty wskazówki, niezbadane ślady, nowe pomysły. Jest też bardzo ciekawy obraz pracy mediów.

Line poluje na materiał na pierwszą stronę. Prowadząc śledztwo jest często o krok przed policją, na dodatek często staje oko w oko z niebezpieczeństwem. To jej nie powstrzymuje. Węszy, sprawdza, wypytuje, a przy tym dba o to, by materiał był atrakcyjny. Choć sama Line wzbudza sympatię, to świat, do którego należy, już niekoniecznie, a i ona sama potrafi pokazać się z tej wzbudzającej niechęć strony, kiedy to zdobycie informacji i ciekawych ujęć staje się dla niej priorytetem. Fakt, że w Psach gończych motywowane jest to nie tylko dziennikarską ambicją, ale i chęcią wsparcia ojca, w pewnym stopniu ją usprawiedliwia, ale nijak nie łagodzi paskudnego obrazu mediów, których wysłanniczka marudzi, że trup jest mężczyzną około pięćdziesiątki, a nie młodą kobietą (te dają większe nagłówki[2]), albo cieszy się, że morderca wybrał na ofiarę faceta wyprowadzającego psa, bo miłośników psów było całkiem sporo[3], więc zbrodnia wzbudzi większe emocje. Negatywne wrażenie robi fakt, że w chwili gdy przy zwłokach nakrytych kocem czuwa pies zamordowanego, liczy się przejmujący kadr i fakt, że czarny asfalt, który się w nim zmieścił, umożliwi umieszczenie podpisu na fotografii. Jakiś czas później, napadnięta dziennikarka niechętnie oddaje się w ręce techników mających poszukać ślady biologiczne sprawcy, jakie mógł on zostawić na swym ciele. O wiele ważniejsze są dla niej złote myśli, które właśnie pojawiły się w jej głowie, a które musi zapisać zanim umkną, by móc je wykorzystać w artykule. Rozumiem. Taka praca. Liczy się materiał. Szybkość. Jakość. Celność. A jednak sprowadzenie śmierci do taniej sensacji nieco przeraża.

1) Poczytasz mi?
2) Hej! Mówię do ciebie!
3) No ruszże się wreszcie, leniwa blogerko!

Psy gończe przykuwają uwagę intrygą kryminalną, pozwalają wziąć udział w śledztwie policyjnym oficjalnym, nieoficjalnym i dziennikarskim, pokazują kulisy mediów i pracy policji, są ciekawe od strony fabularnej i psychologicznej. Jørn Lier Horst napisał powieść wielowątkową, wiarygodną, pozbawioną dłużyzn. 

Zawsze uważałem, że istnieje osiem motywów zbrodni. (...) Zazdrość, zemsta, zysk, pożądanie, podniecenie, odrzucenie i fanatyzm. (...) Ósmy jest chyba najtrudniejszy (...). Gdy zabójstwo zostaje popełnione, żeby ukryć inne przestępstwo[4].

Czy to właśnie ten ostatni motyw kierował mordercą z Psów gończych? A może powodu należy szukać wśród siedmiu pozostałych? William walczy nie tylko o ocalenie własnego honoru, ale także czyjegoś życia. Czas leci. Pośpiesz się, panie Wisting.

Seal Kiss From A Rose

***

Książkę polecam

miłośnikom wielowątkowych kryminałów

ciekawym kulisów pracy śledczych i mediów

ceniących wiarygodne fabuły

ciekawym kto faktycznie winien jest śmierci Cecille

***

[1] Jørn Lier Horst, Psy gończe, przeł. Milena Skoczko, Wyd. Smak Słowa, 2015, s. 196.

[2] Tamże, s. 23.

[3] Tamże.

[4] Tamże, s. 326-327.

***

Przeczytaj też:

Jørn Lier Horst Jaskiniowiec - recenzja

***

egzemplarz recenzencki