Marek Bukowski, Maciej Dancewicz "Najdłuższa noc" [RECENZJA]

Te 14 grudnia w sumie nie różniłby się niczym od tysięcy podobnych mu, minionych dni grudniowych, gdyby nie fakt, którym potem żyła przez kilka dni krakowska prasa, a za nią całe miasto[1].

Książka inspirowana serialem? Przyznaję, że podeszłam do tego pomysłu sceptycznie. Historia zawarta w Najdłuższej nocy Marka Bukowskiego i Macieja Dancewicza zainteresowała mnie jednak na tyle, że postanowiłam przed seansem poznać wersję książkową. 

Jak myślicie, warto było?

Morderca kobiet grasuje w Krakowie!

Mamy rok 1904 i okaleczone zwłoki kobiety na krakowskich Plantach. Niełatwo ustalić tożsamość denatki, ale jeszcze trudniej - personalia jej mordercy. By było jeszcze ciężej, wkrótce okazuje się, że młoda dziewczyna nie jest jedyną ofiarą, która kończy życie nagle i nie z przyczyn naturalnych. Czy kobiety w Krakowie mogą się czuć bezpieczne?

Choć znaczna część akcji kryminału Najdłuższa noc rozgrywa się w Krakowie, to nie będzie jedyne miejsce, które przyjdzie nam odwiedzić. Podczas gdy krakowscy śledczy z większym lub mniejszym zaangażowaniem przyglądają się sprawie morderstw, my przenosimy się na moment w bardziej egzotyczne rejony. Towarzysząc Janowi Edigeyowi, który tuła się po świecie na statku próbując zapomnieć o dramacie, który stał się przyczyną owej tułaczki, dotrzemy na Madagaskar. Będzie tu trochę awantur, sporo alkoholu, znajdzie się i piękna kobieta. Nie zostaniemy tu jednak zbyt długo, bo Jana w końcu dogoni telegram, z którego dowie się o śmierci matki. To zmobilizuje go do powrotu.

Na miejscu wplącze się w śledztwo w sprawie wspomnianych morderstw.

Kraków z początków XX wieku idealnym tłem kryminalnej intrygi

Najdłuższa noc Marka Bukowskiego i Macieja Dancewicza ma wspaniały klimat, gęsty, mroczny, przesycony atmosferą tajemnicy. Plastyczne opisy działają na wyobraźnię i ogromnie się cieszę, że sięgnęłam po tę książkę przed obejrzeniem serialu. Dzięki temu, mam swoją własną wizję miasta i bohaterów. Teraz chętnie skonfrontuję ją z wizją twórców Belle Epoque. Póki co, przed oczami mam obrazy, które stworzyłam sobie sama. Bardzo atrakcyjne, jeśli lubi się niebezpieczne zaułki, nocne ulice miasta z ciemnością rozpraszaną jedynie sinoniebieskim światłem latarń, opuszczone domy, które nie są tak całkiem puste. Czasami, w którymś oknie, można dostrzec czyjąś twarz. I bez dwóch zdań - jest to powód do niepokoju.

Duet (odpowiedzialny także za scenariusz serialu) pod względem tworzenia nastroju spisał się znakomicie. Jakże niepokojący jest Kraków z początków XIX wieku, w którym to pijackie spory i przyśpiewki, drobne awantury i bójki są na porządku dziennym, w którym to hotel z restauracją może okazać się barem z burdelem, a nurkowanie w stawie w poszukiwaniu zaginionej piłki może przynieść dość przerażające odkrycie. Po zmroku lepiej wiedzieć, którędy nie spacerować, nie brak tu miejsc ponurych i niebezpiecznych. Tło idealne dla zagadki kryminalnej z pierwszego planu.

Opowieść o miejscu i czasach

Autorzy piszą o miejscu, ale i epoce - czasie rozkwitu. Akcja jest mocno osadzona w miejscu i czasach. Latarnik zapala latarnie, ulicami mkną dorożki, świat nauki idzie do przodu, choć nie zawsze w takim tempie, jak chcieliby niektórzy. Podział społeczeństwa jest wciąż wyraźny, rola kobiety określona, mimo iż nie każda z pań się z nią zgadza. Do nich należy sufrażystka Weronika (uczennica Marii Skłodowskiej-Curie), która wraz bratem będzie pomagać Janowi w śledztwie. Rodzeństwo pracuje w Wydziale Medycyny Sądowej, miejscu, w którym widok kobiety w roli innej niż, za przeproszeniem, denatki - budzi zdumienie. Znajdą się w tym kryminale nawiązania do historii (m.in. wygnań na Syberię), i do polsko-żydowskich czy katolicko-prawosławnych stosunków, trafimy zarówno na salony, jak i tam, gdzie bieda aż piszczy. Duże znaczenie dla fabuły będą miały religijne smaczki.

Sama intryga kryminalna na łopatki nie kładzie, ale jest ciekawa na tyle, by przykuć uwagę. Toczy się dość nieśpiesznie, ale nie ma tu miejsca na nudę Gdy już się wsiąknie w atmosferę powieści, to w wykreowanym przez Marka Bukowskiego i Macieja Dancewicza świecie chce się pozostać jak najdłużej. Mimo ponurego nastroju z ledwie drobnymi iskierkami humoru, mimo mordercy czającego się w którymś zaułku w oczekiwaniu na kolejną ofiarę. Mam jednak wrażenie, że w książce autorzy raczej chcieli opowiedzieć o Krakowie okresu belle époque niż stworzyć złożony kryminał, który wprawi czytelników w osłupienie. Najmniej zgrabnie wypadł wątek miłosny. Niby dla historii istotny, a potraktowany nieco po łebkach. Damsko-męskie relacje są tu po prostu dość nijakie.

Powieść, która działa na wyobraźnię

Najdłuższa noc to powieść kryminalna, która działa na wyobraźnię. Ujęła mnie przede wszystkim klimatem i to sprawia, że wszelkie inne niedoskonałości nie psuły mi wrażeń z lektury. Teraz niecierpliwie czekam na serial. Może on odpowie mi na te pytania, które czekają jeszcze na odpowiedź.

Panie sędzio, Kraków nie jest jakimś tam Londynem czy Nowym Jorkiem, gdzie bandycie mogą sobie mordować ludzi jak kurczaki... To jest porządne cesarskie miasto! Tu, panie sędzio, ma być i zaręczam panu, że będzie, spokój![2]

Marek Bukowski, Maciej Dancewicz
Najdłuższa noc
Wyd. Muza
2017
384 strony

***

Książkę polecam

miłośnikom kryminałów

mieszkańcom Krakowa

szukającym klimatycznych powieści

poszukującym kryminału z motywem seryjnego mordercy

planującym seans Belle Epoque

***

[1] Marek Bukowski, Maciej Dancewicz, Najdłuższa noc, Wyd. Muza, 2017, s. 7.

[2] Tamże, s. 60.

***