Antonio Gala "Turecka namiętność" Obsesja

Antonio Gala
Turecka namiętność
Wyd. W.A.B.
2015
384 strony

Wyszła za mąż jako dziewica. W czasie trwania małżeństwa nie miała szansy przekonać się, że seks to nie tylko kilka pośpiesznych ruchów bioder. Już pierwsza noc, ta poślubna, była niezbyt udana.

Kocham cię tak bardzo, że nie będę ci w stanie tego udowodnić. Ale nie martw się, to przejdzie[1].

Czy przeszło? Nie bardzo. Związek Desiderii i Ramiro mimo iż kwitnie na gorącej, hiszpańskiej ziemi, nie ma w sobie nic ze stereotypowej, namiętnej corridy dwojga kochanków splecionych w miłosnym uścisku. Z tego małżeństwa (zawartego z rozsądku) nie będzie także dzieci. Rozczarowanie Desi małżeństwem jest ogromne, choć z boku mogłoby się wydawać, że Desideria i tworzą wspaniałą parę. Niejedna kobieta mogłaby jej pozazdrościć przystojnego, robiącego karierę męża.

Tymczasem ona sama, spogląda na udane małżeństwa przyjaciółek, na ich zaokrąglające się brzuchy, dumę przyszłych matek. 

Tymczasem ona sama słucha ich żartów i przekomarzań, łóżkowych opowieści, a jej rozczarowanie życiem stale się pogłębia.

Tymczasem ona sama czuję się sama i samotna. I czuje, że coś ją w życiu omija.

A później wszystko się zmienia. Później pojawia się on.

Yamam jest Turkiem, a Desideria i Ramiro właśnie wybrali się na wycieczkę do jego rodzinnego kraju. Jako przewodnik grupy Yamam pokazał im którędy na targ i do zabytków. Hiszpance, już zupełnie prywatnie, zaprezentował o wiele więcej, wytyczając ustami szlak na jej rozgrzanej skórze. Szlak do uśpionej kobiecej namiętności, która nagle obudziła się na podobieństwo wulkanów. Jednego i drugiego nie da się kontrolować, jedno i drugie może doprowadzić do zguby.

W swojej najnowszej powieści Turecka namiętność, hiszpański pisarz Antonio Gala opowiada o uczuciach, która zdumiewają, szokują i wzbudzają szereg silnych emocji. Wbrew temu, co może sugerować mój wstęp, nie jest to literatura erotyczna, choć bohaterka powieści stale myśli o swym tureckim kochanku i wszystko co robi, czyni z myślą o nim i zmysłowym tête-à-tête. Scen seksu jest tu niewiele, za to rozmyślań i analiz nie brakuje. Widać tu wyraźnie wpływ filozoficznych studiów autora. Gala w usta swoich bohaterów wkłada kwieciste przemowy, górnolotne zwroty i tak też każe im myśleć, kwieciście, górnolotnie, często zwykłe pogawędki okraszając patetycznymi wykładami. Dla wielbicieli cytatów o miłości, namiętności czy damsko-męskich stosunkach ta książka będzie nie lada gratką i im radzę czytać ją z ołówkiem w ręce. Będą mieli co podkreślać i przepisywać.

Bohaterka Tureckiej namiętności zamienia małżeństwo z rozsądku na emocjonalny kipisz, słońce Hiszpanii na gorące krajobrazy tureckie, a spokojne życie u boku robiącego karierę męża, na towarzystwo faceta, po którym nie wiadomo czego się spodziewać. Jedno jest pewne, Desi nudzić się nie będzie, ale konia z rzędem lub osiodłanego wielbłąda temu, kto zrozumie coraz bardziej irracjonalne decyzje bohaterki. 

Im dalej w tekst, tym większe oczy czytelnika. Ze zdumienia, oczywiście. I niedowierzania. Nie mogłam się zdecydować, czy popukać się znacząco po czole, czy potrząsnąć bohaterką, może jej się klepki z powrotem przestawią na właściwe miejsce. Z każdą stroną przekonywałam się, że to drugie nic nie da. Mam teraz nieckę w miejscu czoła i zdumiony wyraz twarzy. To, do czego zdolna jest Desi, żeby nie stracić zainteresowania kochanka wykracza daleko poza moją wyobraźnię. Miłość, a może raczej zauroczenie, przeradza się w obsesję, niszczącą, niekontrolowaną, z boku wzbudzającą szereg emocji, zwykle o negatywnym zabarwieniu. 

Całą historię poznajemy z zapisków jej bohaterki, którą po raz pierwszy spotykamy jako dziewicę z ufnością patrzącą w przyszłość, by w końcu stać się świadkami jej coraz bardziej upokarzającej walki z wiatrakami, własnymi słabościami, walki o coś, o co być może walczyć nie warto.

Jak bardzo zmienił się ton tych zeszytów. Miały służyć jako rozrywka lub pamiętnik, a stały się wysypiskiem, na które nie mam odwagi wyrzucić z siebie wszystkiego, czego moja dusza musi się pozbyć, żeby przeżyć[2].

Antonio Gala wspaniale oddał orientalny klimat Turcji. Świetnie udała mu się kreacja bohaterów, oddanie emocji narratorki. Napięcie stopniowo rośnie niczym w powieści kryminalnej, happy end ze strony na stronę wydaje się coraz mniej prawdopodobny, co nie dziwi ani przez moment, ale jaki finał przewidział autor dla hiszpańsko-tureckiej pary i przede wszystkim, co wydarzy się, nim wszyscy do niego dotrzemy? Możliwość obserwowania przemiany bohaterki jest jednocześnie przyjemnością i udręką. Postawa Desi wzbudza skrajne emocje i o to właśnie chodzi. Nieumiejętność wzbudzania u czytelnika reakcji na losy bohaterów powieści to porażka pisarza, a Gala wyszedł z tego zadania zwycięsko. Desideria jest postacią nietuzinkową, dopracowaną, zapadającą w pamięć.

Problemem podczas lektury jest język jakim opowiedziana jest historia, niekiedy zbyt patetyczny, innym razem nadmiernie egzaltowany, w dialogach słabo dostosowany do bohaterów - miałam wrażenie, że wszyscy mówią w podobnym stylu (być może problem leży w tym, że narratorka narzuca swój styl innym bohaterom).

Turecka namiętność zachęca do lektury okładką, tytułem ostrzega, że oto możemy natrafić na płytki romans, niekoniecznie interesujący fabularnie, za to obfitujący w sceny erotyczne. Nic z tych rzeczy! Antonio Gala celuje dużo wyżej i gdyby nie jego skłonność do emfazy i patetyczności, wyszłaby naprawdę interesująca powieść. Całość broni się jednak klimatem, interesującą postacią pierwszoplanową i całkiem niezłym drugim planem (moja faworytka to Ariane D'Ursach, hrabina z Tracji), a i historia jest interesująca, choć trudno powiedzieć, by kończyła się wielkim "wow!". Gdy operator kamery często pokazuje pistolet, wiadomo, że musi on w końcu wypalić. Hiszpan także ma taki pistolet ukryty w fabule i co jakiś czas kieruje uwagę czytelnika w jego stronę. Kto go dostrzeże, tego zakończenie nie zaskoczy.

Widzę tylko Yamama i żyję dla Yamama, pod Yamamem, z Yamamem, w Yamamie... Wszystkie przyimki poprzedzają jego i do niego mnie prowadzą. Yamam jest moim absolutem. Moim ablativem absolutusem...[3]

zwiastun filmu La pasión turca, na podstawie powieści Turecka namiętność

***

Książkę polecam
miłośnikom płomiennych romansów
czytelnikom, którym nie przeszkadza nieco patetyczny język
wielbicielom tureckich klimatów
poszukującym opowieści o obsesjach
planującym zakup tureckiego dywanu ;)
szukającym złotych myśli o związkach damsko-męskich i namiętności
ciekawym do czego może doprowadzić obsesja
wybierającym się do Turcji
marzącym o tureckim romansie
znudzonym pożyciem małżeńskim

***

[1] Antonio Gala, Turecka namiętność, przeł. Bogumiła Wyrzykowska, wyd. W.A.B, 2015, s. 29.

[2] Tamże, s. 324.

[3] Tamże, s. 347.

***

egzemplarz recenzencki