Hanna Kowalewska "Cztery rzęsy nietoperza" "Zmasowany atak wrednych wiedźm"

Hanna Kowalewska
Cztery rzęsy nietoperza
Wyd. Literackie
2016
624 strony

Byłam pewna, że już nie wrócę do Zawrocia. Na okładce Przelotu bocianów Hanny Kowalewskiej, ostatniego tomu cyklu o tym malowniczym zakątku, wspomniano, że to już koniec. Finito. Schluss. The end.

Wyobraźcie sobie więc moją radość, gdy wśród zapowiedzi wydawniczych na czerwiec znalazłam Cztery rzęsy nietoperza opatrzone informacją, że jest to kontynuacja bestsellerowego cyklu o Zawrociu!

Dziki taniec radości, nerwowe oczekiwanie na listonosza i jest! Pomacałam, powąchałam, sfotografowałam, odłożyłam, ale tylko na moment. Ta książka nie mogła długo czekać, choć sama na siebie kazała prawie pięć lat!

Piękno języka, czyli udany powrót do Zawrocia

Inne wydawnictwo, inna szata graficzna, ale to drobiazg  - wnętrze liczy się bardziej niż to, co widoczne na pierwszy rzut oka i niech zewnętrzna inność estetów nie zraża. Hanna Kowalewska wraca ogromnie udanie, choć jest w tym tomie coś co mnie smuci. A może jest w całym cyklu, a ja dopiero teraz to dostrzegam? Całkiem możliwe, ale o tym za chwilę.

Hanna Kowalewska wciąż pisze pięknie. Po prostu czaruje słowem. I nie ważne czy opowiada o ludziach, miejscach, czy emocjach. Czy opisuje miłość czy nienawiść, sceny pełne ciepła czy burzliwe kłótnie, piękne pejzaże czy czarno-białe mieszkania. Autorka nie straciła nic z tego wyczucia słowa, za które tak kocham zawrociański cykl. Jeśli proza może być podszyta poetycką nutą, to ta właśnie taka jest, a przy tym daleko jej do mglistych westchnień, natchnionych pustych fraz i nierzeczywistych scen. Stworzyła cykl, który mocno sprowadza na ziemię, pełen piękna, ale zwykłej, ludzkiej podłości, która nie pozwala bujać w chmurach i upajać się szczęściem. O nie. 

Nie będzie więc w Czterech rzęsach nietoperza słodkiego romansu z łyżeczką dziegciu, którą się przełyka pośpiesznie, by dalej tonąć w słodkościach. Owszem, nie zabraknie i miłości, wszak mieszkająca w Zawrociu Matylda znalazła wreszcie kogoś, kogo darzy szczerym uczuciem, kogo kocha i kto kocha także i ją, z kim planuje budowanie przyszłości, stworzenie rodziny, nawet jeśli Fasolka rozpychająca się w jej wnętrzu ma innego ojca. Owszem, będzie nieco miłosnych przekomarzań, dialogów podszytych erotyzmem, wyznań, tęsknot i wzruszeń, ale kto szuka lekkiego romansu z cukrową posypką, trafił pod zły adres. 

Zawrocie wciąż jest miejscem, na które pada cień. A Matylda i jej ukochany, nadal mają więcej wrogów, niż mogliby przypuszczać.

Zdjęcie sprzed sześciu lat!
Hanna Kowalewska, Sanok 2010

Trudna miłość, czyli gdy wrogów jest więcej niż przyjaciół

Zawrocie to miejsce odziedziczone. Matylda dostała je w spadku po babce, wraz z całym bagażem wspomnień, tajemnic i... ludzką niechęcią. Nie każdy jest zadowolony z jej pojawienia się w tym miejscu, a już na pewno niewielu cieszy jej najnowsza miłość. Przez kolejne tomy cyklu bohaterka radzi sobie z tym wszystkim jak może, a trzeba przyznać, że mało kto jej tę walkę ułatwia. Wydawałoby się, że wreszcie jej życie się układa, że najgorsze minęło, a reszcie świata pozostaje pogodzić się z tym, że kobieta znalazła miłość i szczęście, że nie zamierza opuścić odziedziczonej posiadłości i wrócić do Warszawy, że byli faceci muszą pozostać byłymi, a ex kochanki jej partnera odsunąć się w cień.

Nic bardziej mylnego. Ukochany wyjeżdża na jakiś czas do Stanów, a Matylda z powiększającym się brzuchem, zostaje w dworku. W tym momencie rozdzielenia wielu upatruje moment słabości, rozluźnienia więzów, szansę na celny, bolesny atak. Niejeden chce rozstania mieszkańców Zawrocia. Sieć intryg staje się tak gęsta, że nietrudno się w niej udusić. Równie nietrudno też dojść do wniosku, że ludzi życzliwych jest wokół jak na lekarstwo, a niechętnych czy wręcz nastawionych wrogo - na pęczki. Ktoś próbuje zastraszyć Matyldę, poróżnić ją i jej partnera. Mało kto akceptuje ich związek, za to nie brak tych, którzy pragną jego rozpadu. Kobieta szuka przyjaciół, ale niełatwo ich znaleźć. Wrogo spoglądają na nią przyjaciele jej ukochanego, wśród jej znajomych nie brak działających na dwa fronty, a najbliższa rodzina... szkoda gadać. Tam także nie znajdzie oparcia.

Matylda jest silna, ale czy wytrwa? Może faktycznie ta miłość nie ma przyszłości, a jej miejsce jest w warszawskim teatrze, a nie na nudnej prowincji?

W poszukiwaniu życzliwości, czyli niełatwo być mieszkanką Zawrocia

Cztery rzęsy nietoperza to powieść piękna, ale dość przytłaczająca. I to jest właśnie to, co mnie zasmuciło w trakcie lektury. Ze świecą szukać udanych związków, niewiele tu szczęśliwych postaci. Całe szczęście, że są tacy bohaterowie jak choćby pracująca w teatrze pani Janeczka, która wprawdzie nie miała życia usłanego różami, ale pokonała to co złe mądrością, siłą, hartem ducha i bez wątpienia jest jedną z tych osób, które działają kojąco, dodają sił, są plastrem na ból i niepewność. Mocno wierzę w to, że w kolejnym tomie (bo równie mocno wierzę w to, że taki będzie), autorka wpuści nieco pozytywnych emocji do fabuły. W tym tomie było o nie tak trudno, że kurczowo chwytałam się każdego objawu sympatii, z radością witałam postaci takie jak wspomniana pani Janeczka, życzliwą kuzynkę Ewę czy uczynnego sąsiada Jóźwiaka. 

Hanna Kowalewska wspaniale zestawia skrajności. Wielkie miasto i prowincję. Życie w pędzie i spokojną egzystencję. Życzliwość i zawiść. Nienawiść i miłość. Awantury i ciszę. Udanie portretuje zarówno pozytywne jak i negatywne postaci, każdą tworząc bardzo realistycznie i sprawiając, że nie pozostają one czytelnikowi obojętne. Tu nie ma bohaterów mdłych i nijakich. Każdy narysowany jest mocną kreską, swą osobowością wpływając na bieg zdarzeń. Równie ciekawie jak poszczególne postaci, pisarka portretuje całe grupy społeczne, od pracowników teatru po tę, z którą będziemy spędzać najwięcej czasu - społeczność małego miasteczka, w którego obrębie mamy zarówno wieloletnich mieszkańców jak i przyjezdnych z Warszawy, którzy w domach nad jeziorem szukają ucieczki do miasta, tworząc tam niewielką komunę rządzącą się swoimi własnymi zasadami.

Poznaj Matyldę, czyli daj się zaprosić do Zawrocia

Szósty tom cyklu o Zawrociu to także opowieść o odnajdywaniu się w nowej rzeczywistości i nowej roli. O walce o własne szczęście, o planowaniu przyszłości, gdy ciężar tego co minione wciąż każe oglądać się wstecz. Autorka odmienia nieszczęścia przez różne przypadki. Przemocy domowej, intryg, zdrady, samotności, tęsknoty, załamania nerwowego, zemsty, zawiści, zazdrości, strachu, długów, zależności. Rolę narratorki oddaje Matyldzie, a ona kieruje swą opowieść do zmarłej babki. Tej, dzięki której dworek i posiadłość trafiły w jej ręce.

Klimat Czterech rzęs nietoperza chwilami wpada w kryminalne tony, gdy niepokój bierze górę, tajemnice stają się duszące, a ktoś o nieprzyjaznych zamiarach sięga po coraz paskudniejsze środki, by zaszkodzić mieszkańcom Zawrocia. 

Czy można tę książkę czytać bez znajomości poprzednich? Można, bo autorka zgrabnie podsuwa te informacje, które ważne są dla zrozumienia fabuły. Ja jednak zachęcam do lektury całego cyklu. Jest wart każdej poświęconej mu minuty. 

Uważność! Bardzo rzadka cecha w czasach, gdy większość chce tylko wziąć, a nie dawać. Sama należałam kiedyś do tych, którzy rozpychają się łokciami w drodze do najlepszych kąsków. Zawrocie mnie zmieniło bezpowrotnie. Już wiem, że te kąski nie zawsze są z przodu. Nie ma się po co tak głupio pchać.*

Może i Was Zawrocie zmieni? Sprawdźcie to koniecznie.

***

Książkę polecam

miłośnikom powieści obyczajowych

wielbicielom historii niebanalnych

ceniącym piękny język

szukającym prawdziwych emocji i wiarygodnych bohaterów

***

* Hanna Kowalewska, Cztery rzęsy nietoperza, Wyd. Literackie, 2016, s. 543.

***

Cykl o Zawrociu

1. Tego lata w Zawrociu

2. Góra śpiących węży

3. Maska Arlekina

4. Inna wersja życia

5. Przelot bocianów

6. Cztery rzęsy nietoperza