Wolfram Eilenberger "Co Finowie mają w głowie" Zaproszenie do sauny

Wolfram Eilenberger
Co Finowie mają w głowie.
O jednym takim, co poślubił Finkę.
Wyd. Dolnośląskie
2012
256 stron

Sauny, Kalevala i Muminki, kosmicznie brzmiący język, słynący z szerokiego uśmiechu Jane Ahonen, fenomenalna Apocalyptica, The Rasmus, HIM i Lordi, Święty Mikołaj i jego stadko reniferów, przemysł drzewny i Nokia, no i oczywiście wódka, która obecnie trafiła w łapy amerykańskie. Do tego jeszcze odrobina śniegu, niezawysokich temperatur i ekspresja w okazywaniu uczuć nieco inna niż ta obserwowana u Latynosów. Takie są pierwsze moje skojarzenia na hasło "Finlandia". 

Ale jacy są mieszkańcy tego skandynawskiego kraju? Na to pytanie postanowiłam znaleźć odpowiedź w książce Co Finowie mają w głowie. O jednym takim, co poślubił Finkę autorstwa Wolframa Eilenbergera. 

Tytuł zdradza, że powodem, dla którego Niemiec postanawia zgłębić świat Finów jest miłość. Wolfram zakochał się w jednej z tych wysokich, odrobinę skośnookich kobiet, a tym samym wkroczył w świat, w którym istnieje siedem rodzajów śniegu, a rzeczownik odmienia się przez piętnaście przypadków. 

Ileż ciekawych obserwacji można poczynić przenosząc się z niemieckich landów do fińskich regionów...

(...)Nie jest łatwo zżyć się z prawdziwym Finem, nie mówiąc już o zawarciu przyjaźni.[1] I tu pojawia się rola słynnej, fińskiej sauny. Zaproszenie do sauny przez tubylca jest bowiem pierwszym i poważnym wyrazem sympatii, sygnałem, że choć trwało to długo, zostaliśmy obdarzeni zaufaniem; jest pierwszym, decydującym krokiem do otwarcia się na obcokrajowca.[2] Przy czym bezwzględnie należy pamiętać, że zaproszenie do sauny, nie jest zaproszeniem do uprawiania seksu.[3] Tak więc wspólne posiedzenie w miejscu, gdzie termometr, zardzewiały i zmęczony, drży, wskazując jakąś absurdalną wartość: dużo ponad 100°C. Ból sięga aż pod paznokcie. Nawet drewno zaczyna się pocić.[4] można porównać do naszego kumplowskiego wyjścia na piwo, połączonego z serdecznym uściskiem "na misia" oraz pożyczeniem kluczyków do ukochanego samochodu.

Wolfram Eilenberger opowiada anegdoty o poznanych w Finlandii ludziach, o zawiłościach języka (oprócz wspomnianych piętnastu przypadków, warto wspomnieć, że fiński cechuje się brakiem rodzaju gramatycznego oraz... czasu przyszłego), fińskim zamiłowaniu do wędkarstwa, kąpielach w lodowatych jeziorach czy zawodach w rzucie kaloszem na odległość. Wspomina o tym wszystkim niejako przy okazji opowieści o swojej miłości, o kobiecie dzięki której poznał ten niekiedy zabawny, często zaskakujący świat. "Moja Finka" mówi najczęściej o swojej żonie i jest w tym prostym określeniu sporo uczucia. 

Mimo wielu ciekawych spostrzeżeń, na które składają się zarówno zabawne anegdotki jak i filozoficzne wywody (autor studiował filozofię) nie mogę powiedzieć, że książka zrobiła na mnie wielkie wrażenie. Eilenberger przeskakuje z zagadnienia do zagadnienie, informacje są raczej krótkie i z pewnością nie wyczerpujące tematu, przeskoki czasowe nieco irytują. Na dodatek odniosłam wrażenie, że choć autor stara się jak najpełniej oddać obraz kraju swojej ukochanej, nie udało mu się wyjść poza stereotypowe myślenie, określające przeciętnego Fina jako zamkniętego w sobie, małomównego wielbiciela sauny i wędkarstwa. 

Niemniej jednak Co Finowie mają w głowie to lektura przyjemna, napisana z humorem. Nie jest ona przewodnikiem ani po kraju, ani po mentalności mieszkańców, to raczej chaotyczny zbiór faktów, historyjek i przemyśleń, których dużym plusem są liczne przypisy pozwalające zrozumieć treść za równo od strony faktograficznej jak i językowej.

"Nai minua" - powiedziała moja Finka i spojrzała na mnie niepewnie - oznacza w języku fińskim: "Pieprz mnie!". A "nai minut": "Wyjdź za mnie!". Więc tylko jedna litera odróżnia w fińskim "pieprzyć" od "poślubić". Jeśli nie będziesz uważać, to może ci się przydarzyć coś niespodziewanego.[5] Bogatsi o tę wiedzę, spokojnie możecie się przymierzać do podróży.

Apocalyptica I don't care

Apocalyptica Not strong enough

---

[1]
Wolfram Eilenberger, Co Finowie mają w głowie. O jednym takim, co poślubił Finkę, przeł. Wioletta Mazurek, Wyd. Dolnośląskie, 2012, s. 40.
[2] Tamże.
[3] Tamże.

[4] Tamże, s. 41.

[5] Tamże, s. 175.