Piotr Chmieliński "Rowerem po Amazonce" [RECENZJA]

Nic dziwnego, że bracia Dawid Andres i Hubert Kisiński zostali nagrodzenie Kolosem 2015 w kategorii Wyczyn Roku. Rowerowa wyprawa od źródeł Amazonki do jej ujścia w Atlantyku to naprawdę coś! Bracia pokonali trasę o własnych siłach, częściowo drogą lądową wzdłuż rzeki, częściowo drogą wodną. I chyba nie muszę dodawać, że łatwo nie było.

Imponująca wyprawa

Dobrze pamiętam jedno ze spotkań tegorocznego festiwalu Śladami Marzeń i opowieści Emila Witta o spływie własnoręcznie zbudowaną tratwą po jednej z amazońskich rzek. Muszę przyznać, że pomysł i determinacja zrobiły na mnie wrażenie. Tym bardziej byłam ciekawa opowieści kogoś, kto wprawdzie pojazdu od podstaw nie zbudował, ale za to wpadł na szalony pomysł przebycia ok. ośmiu tysięcy kilometrów w towarzystwie imponującej Amazonki, płynącej przez kilka państw i nierzadko niegościnne, a nawet niebezpieczne, tereny. 

Zapowiadała się fascynująca lektura. Jedna z takich, które czyta się z wypiekami na twarzy i podziwem dla odwagi, determinacji i pomysłowości jej bohaterów. 

Pełna entuzjazmu zabrałam się do czytania i tu pojawiło się pewne rozczarowanie. Wprawdzie trudno by wcześniej umknęło mojej uwadze, że autorem książki Rowerem po Amazonce nie jest żaden z braci, ale myślałam, że jednak w tekście będzie więcej fragmentów relacji z pierwszej ręki. Tymczasem  stery opowieści przejęła osoba, która wprawdzie ma na swoim koncie równie niesamowity wyczyn, ale jednak w opisywanej wyprawie udziału nie brała. I pomyślałam, że chyba nie tego oczekiwałam.

Opowieść z drugiej ręki

W 1985 roku Piotr Chmieliński uczestniczył w kajakowej wyprawie Amazonką, przepływając rzekę od źródeł do ujścia. Tamte tereny więc zna i dla braci stał się przewodnikiem, dobrym duchem ich przedsięwzięcia. Służył radą, pilotował, pomagał w wielu kwestiach. Być może i bez niego podróżnicy by sobie poradzili, ale byłoby im zdecydowanie trudniej. Nie można autorowi książki Rowerem po Amazonce odmówić wiedzy, doświadczenia, znajomości specyfiki terenu. Nie można powiedzieć, że to autor z przypadku. Niemniej jednak w wyprawie nie uczestniczył, a to sprawia, że nie czyta się tej historii z takim zaangażowaniem, jak czytałoby się relację z pierwszej ręki.

Pochylając się nad Rowerem po Amazonce miałam wrażenie, że mam przed sobą powieść, a nie reportaż, relację czy wspomnienia. Historia niesamowitego przecież wyczynu, straciła przez to sporo mocy. Duża w tym niestety zasługa języka, jakim posługuje się autor. Rzeczowe opisy i komentarze, przeplatają się z dość kiepskimi charakterystykami przywodzącym na myśl raczej czytadła niż literaturę faktu (np. Rozżalenie, złość i zwątpienie spłynęły dwiema słonymi łzami po jego policzkach*). Szkoda.

Przeszkody, tajemnice i determinacja

Wyprawa Dawida Andresa i Huberta Kisińskiego wzbudza podziw. Poprzedziły ją długie przygotowania, zakończył zasłużony sukces. Po drodze nie obyło się bez kłopotów. Pierwotny skład uległ zmianie, pojawiły się problemy ze sprzętem, czasami ze znalezieniem drogi. Trasa wiodła przez niebezpieczne tereny, na których grasowali piraci lub niezbyt przychylnie nastawieni rdzenni mieszkańcy lasów deszczowych. Podróżnicy zaliczyli kilka spotkań, które mogły skończy się różnie...

Kadry z wyprawy przeplatają się z opowieściami o Hubercie. O ile dla Dawida była to przede wszystkim przygoda, dla jego brata podróż ta miała dodatkowe znaczenie. Była dla niego szansą na odbicie się od dna, na oderwanie się do przeszłości i zdobycie motywacji i energii na to, by odnaleźć się w przyszłości. Jaki sekret kryje Hubert, dowiemy się w trakcie lektury. W tym miejscu dodam tylko, że to właśnie wypowiedzi Huberta oraz wspomnienia Piotra Chmielińskiego miały w tej książce największy ładunek emocjonalny, co potwierdza moją teorię, że opowieść z pierwszej ręki sprawdziłaby się zdecydowanie lepiej.

Razem, z uśmiechem, do przodu!

Mam ogromny problem z oceną Rowerem po Amazonce. Pomysł z opowiadaniem o wyprawie przez kogoś, kto wprawdzie miał stały kontakt z podróżnikami, ale jednak w niej nie uczestniczył, moim zdaniem w tym przypadku się nie sprawdził. Natomiast sama wyprawa jest niesamowitym przedsięwzięciem wzbudzającym szczery podziw.  Dawid Anders i Hubert Kisiński są doskonałą ilustracją teorii, że chcieć znaczy móc. Mimo różnicy charakterów i wielu trudności, mimo momentów zwątpień czy zdarzających się od czasu do czasu kłótni, wykazali się ogromną siłą charakterów i byli dla siebie wsparciem, razem przechodząc najcięższe próby. 

Opowieść o podróży, o mijanych miejscach i ludziach, przeplata się ze wspomnieniami Piotra Chmielińskiego i prywatnymi wątkami bohaterów, zwłaszcza dotyczącymi trudnej sytuacji Huberta. Historii smutnej, trudnej, ale stanowiącej dowód, że można odbić się od dna i zacząć na nowo. 

Całość ilustrują liczne zdjęcia, które doskonale obrazują przebieg wyprawy i są dowodem na to, że Amazonkę można przebyć na rowerze, a ludzka pomysłowość nie zna granic. Pozytywne nastawienie braci szybko zaczyna się udzielać. Po tej lekturze nie trudno uwierzyć w to, że niemożliwe nie istnieje.

Piotr Chmieliński
Rowerem po Amazonce
Wyd. Agora
2017
376 stron

***

Książkę polecam

zainteresowanych ciekawymi przedsięwzięciami podróżniczymi

lubiącym literaturę podróżniczą

wybierającym się do Amazonii
ciekawym za co nagrodzono braci Kolosem 2015
szukającym opowieści o ludziach z pasją

***

* Piotr Chmieliński, Rowerem po Amazonce, Wyd. Agora, 2017, s. 311.

***

Zobacz też:

literatura podróżnicza

***