Katarzyna Droga "Pokolenia" Janko, kim byłaś?

Katarzyna Droga
Pokolenia. Wiek deszczu,
wiek słońca
Wyd. Helion
2013
414 stron

Losy ludzi bywają niesamowite. Czasami aż wierzyć się nie chce, że to życie, a nie film, prawda, nie fikcja. Ale przecież to żadne epokowe odkrycie, że to właśnie życie pisze najlepsze scenariusze.

Katarzyna Droga, w swej debiutanckiej powieści Pokolenia. Wiek deszczu, wiek słońca, wykorzystała historie swojej rodziny, ale w jej książce echa własnych wspomnień odnajdą także inni żyjący w opisywanych czasach. Wiek XX z widmem wojny i niejednokrotnie ciężką, powojenną rzeczywistością, kiedy to kraj powoli podnosił się z kolan, czyniąc to z trudem i wysiłkiem, to okres znany naszym rodzicom i dziadkom. Losy Janki i Leszka, ich rodziny, przyjaciół, znajomych, niczym nie różnią się od historii wielu osób żyjących w tamtych latach. Co więcej, ich problemy, bolączki, radości i rozterki, są na tyle uniwersalne, że doskonale wpasowują się także w nasze czasy, bo choć nie targa nami wojenny strach, nie uwierają komunistyczne hasła, to jednak tak samo kochamy, nienawidzimy, próbujemy przetrwać, upadamy, podnosimy się, czasami płaczemy nocą w poduszkę, innym razem zdolni jesteśmy góry przenosić, rzeki zawracać, a świat zdaje się leżeć u naszych stóp.


Janka, główna bohaterka książki Katarzyny Drogiej, ledwie zdążyła pokochać, a już śmierć ukochanego ścięła ją z nóg. Leszka Borengi jeszcze wtedy nie znała. On także zaznał straty, gdy na wojnie zginął jego brat. Żeby choć wiadomo było, gdzie grób (...). Gdzie krzyż postawić... A tak co? Porozrzucane po szwabskim polu szczątki...[1] - rozpaczała matka, która po śmierci najstarszego syna nie potrafiła się otrząsnąć, wkrótce zmarła.

To dzięki siostrze Janki, Cechnie, tych dwoje - młodych, a już doświadczonych przez los - spotkało się i połączyło uczuciem, jakiego każdemu można życzyć. Borenga, stażysta ze szpitala, choć młodszy o cztery lata, choć w wyznaniach niezbyt wymowny, ujął Jankę Zajewiczównę. Ujął ją na tyle, że zdobyła się na coś, na co wiele współczesnych kobiet nigdy by się nie odważyło (jedne z przywiązania do tradycji, inne z zasady, wiele z tchórzostwa). Natchniona wieścią o ślubie kuzynki Irki, w przypływie odwagi, nadała telegram (taki sms, tylko droższy i nieco dłużej idzie) o treści: Leszku. Kochany. Irka bierze ślub w Boże Narodzenie. Jest okazja - możemy wziąć razem. Kup obrączki i przyjeżdżaj! Twoja Janka[2].

Kupił. Przyjechał. Wzięli ślub. On w pożyczonym garniturze, ona w popielatym kostiumie i kapeluszu, który za swoje oszczędności kupiła jej Cezaryna, ukochana siostra i przyszła pani doktor, która karierę planowała robić w stolicy. Podwójny ślub, podwójne szczęście. Tylko fotografia ślubna nie do końca wyszła, bo Cechna i Mela (szwagierka Leszka) stały w kompletnym cieniu. Jakby ich nie było[3]. Wierzycie w znaki?

Cechna ze swym mężem, wojskowym, wyjeżdża do Warszawy. Janka wraz z Leszkiem przenosi się do Poznania. Siostry opuszczają ukochane Podlasie, szumiące lasy, malownicze nadnarwiańskie krajobrazy. Czy znajdą szczęście w mieście? Czas pokaże, zdradzić mogę jedynie tyle, że czasu na nudę zabraknie. W tle zmiany polityczne, na pierwszym planie zmagania z codziennością. Praca, studia, uczucia. Na poznańskiej Wildzie, młodzi małżonkowie znajdują wolny pokój w starej kamienicy. Mieszkanie dzielą ze starszą panią - Wandeczką, osobą niezwykle ciepłą, która Jankę pokochała jak córkę (jej własne latorośle albo korzenie zapuściły zbyt daleko, by odwiedzać starą matkę, albo swych korzeni się wstydzą i stronią od bliższych kontaktów). Leszek zajmuje się studiami, Janka pracą, oboje kochają się wielką i szczerą miłością, od czasu do czasu chadzając razem do teatru lub nad Wartę, nocami grając w brydża ze znajomymi, śmiejąc się, żartując, dzieląc się tajemnicami, problemami i poglądami.

Będzie w tej historii etap narwiański, poznański, będą i inne. Wszystkie pełne rozmaitych, dobrych i złych, zdarzeń, wypełnione po brzegi emocjami, które udzielają się z niezwykłą łatwością. Zawiążą się przyjaźnie, pojawią miłości. Nie będzie jednak różowo, bo i czasy są wciąż nieciekawe. Przyjdzie nam się pożegnać z niektórymi postaciami, jedne wyjadą, inne odejdą na zawsze. Zżyłam się z nimi ogromnie. Trzymałam kciuki za Melę, trzymałam za uczucia Ewy i Józka, szczęście Cechny, wreszcie za Jankę i Leszka. Czasami ściskałam je za słabo. Wtedy działo się źle, a ja przeżywałam rozpacz bohaterów, jak bliskich znajomych. Rzadko zdarza mi się tak mocno zżyć z postaciami z książek. Katarzyna Droga wykreowała je tak, że z łatwością można w nich znaleźć cechy własne i bliskich osób, a problemy, z jakimi się borykają, bardzo często okazują się podobne do tych, z jakimi niejednokrotnie przychodzi nam się zmierzyć. O takich postaciach w recenzjach pisze się, że są z krwi i kości. Mają wady i zalety, kochają i nienawidzą, walczą i uciekają, boją się i ryzykują, bywają zazdrosne, zaniepokojone, szczęśliwe tańczą, złe - trzaskają drzwiami.

Autorka nie tylko wspaniale wykreowała postaci, ale i stworzyła ciekawe realia. W Polsce wiele się dzieje, a to nie pozostaje bez wpływu na losy bohaterów. Udzielają się wszelkie emocje z nimi związane - od radości, przez strach po rozpacz. Interesujące opisy dotyczą także miejsc, w którym rozgrywa się akcja powieści. Janka o swoich rodzinnych stronach pisze tak, że nawet ja - miłośniczka miejskiego trybu życia - chętnie spakowałabym walizkę i pojechała choć na kilka dni na Podlasie, w poszukiwaniu tej magii, zieleni, by podziwiać rozlewiska Narwi, falujące łąki i rosochate wierzby. Również pozostałe miejsce akcji opisane są bardzo plastycznie. Mnie oczywiście najbardziej ucieszył okres poznański, ale chętnie poznawałam także inne regiony.

Edmund Fetting - Nim wstanie dzień

Łzy popłynęły po jej policzku, otarła je rękawem, roześmiała się i zanuciła z radiem, jakby rzucała wyzwanie tym mijanym lasom, wsiom i tygodniom: "Za dzień, za dwa, za noc, za trzy. Wstanie świt"[5].

Pokolenia. Wiek deszczu, wiek słońca to piękna, pełna ciepła historia, która chwyta za serce. Wszystko w tej książce jest tak prawdziwe, tak bliskie, choć akcja powieści rozgrywa się w dużej mierze w czasach powojennych, a więc z doświadczenia mi nieznanych, to uniwersalność uczuć i zdarzeń sprawia, że tę historię przeżywa się całą swą osobą. Zdarza mi się trafiać na książki, które bardzo mi się podobają, przez jakiś czas przeżywam losy bohaterów, ale w końcu sięgam po inną powieść i zapominam o poprzedniej. W przypadku historii Katarzyny Drogiej jest zupełnie inaczej. Naprawdę, całym swym czytelniczym sercem żałuję, że tak szybko dotarłam do ostatniej strony. Na szczęście, biorąc pod uwagę zakończenie, jest szansa na kontynuację i jeśli się jej doczekam, będę pierwsza stała w kolejce po wciąż pachnący farbą drukarską tom.

Coś się kończy, bo coś się zaczyna[4] - powiedział pewnego dnia Józek. Cicho wierzę w to, że ta książka musiała skończyć się tylko dlatego, by mogła powstać jej dalsza część.

***

Książkę polecam
miłośnikom powieści obyczajowych
wielbicielom sag rodzinnych
szukającym prawdziwych emocji
ciekawym powojennych losów Polaków

***

[1] Katarzyna Droga, Pokolenia. Wiek deszczu, wiek słońca, wyd. Helion, 2013, s. 51.

[2] Tamże, s. 75.

[3] Tamże, s. 77.

[4] Tamże, s. 164.
[5] Tamże, s. 395.

***

Zachęcam do obserwowania bloga na Facebooku i Tweeterze (taki tam nowy pomysł ;).