Courtney Miller Santo "Sekret drzewa oliwnego" Sekret długowieczności

Courtney Miller Santo
Sekret drzewa oliwnego
Wyd. Wielka Litera
2013
368 stron

Sagi rodzinne kryją w sobie pewnego rodzaju magię. Obserwując życie kilku pokoleń, widzimy jak na dłoni wszelkie zależności, przyczyny i skutki pewnych wydarzeń, subtelne nitki połączeń, które pociągnięte z odpowiednią mocą, prowadzą do niekiedy zaskakującego finału. Zagłębiamy się w świat rodzinnych tajemnic, niedopowiedzeń, odkrywamy kolejne sekrety i patrzymy na efekty jakie niesie ich wyciągnięcie na światło dzienne. To świat fascynujący. Intrygujący. Ciekawy.


Z wypiekami na twarzy towarzyszę młodszym pokoleniom dogrzebującym się do starych, rodzinnych historii. Takie same emocje towarzyszą mi, gdy młodzi zaskakują starszych swymi niecodziennymi pomysłami. Wydawałoby się, że rodzina, osoby sobie najbliższe, najlepiej się znają, najwięcej o sobie wiedzą. Sagi rodzinne, swego rodzaju przekroje przez życie pokoleń, udowadniają, że to błędna teoria.

Tego szukałam w Sekrecie drzewa oliwnego Courtney Miller Santo, rodzinnych tajemnic, wzlotów i upadków, a przede wszystkim międzypokoleniowych więzi, które z różną mocą łączą poszczególnych członków rodziny. Intrygującą nutką odróżniającą powieść Miller Santo miał być wątek długowieczności. Rodzinę Kellerów w chwili, gdy czytelnik otwiera książek, stanowi pięć pokoleń. Pięć pokoleń kobiet, należałoby dodać. Mężczyźni są niczym orzeszki arachidowe w produktach spożywczych - mogą występować w ilościach śladowych. Długowieczność ich nie dotyczy. Najstarsi dawno już umarli, któregoś dopadł dość gwałtowny i niespodziewany koniec, inny jeszcze nie dostał szansy na wstąpienie do rodziny. Właściwie jedynym częściej przewijającym się przez strony przedstawicielem płci uznawanej za brzydszą jest doktor, który postanowił odkryć sekret długowieczności kobiet należących do rodziny. Według niektórych bohaterek, sekret ten kryje się w dobroczynnym działaniu oliwy, jednak kierujący się racjonalizmem i wiedzą medyczną mężczyzna, pobiera do badań DNA krew najstarszej z rodu, Anny. Pięć pokoleń kobiet - począwszy od studwunastoletniej nestorki, po przedstawicielkę najmłodszego pokolenia, która ma dwadzieścia parę lat i jest obecnie w ciąży. Nie mam pewności, że wszystkie te kobiety będą superstulatkami, ale po wstępnych wywiadach i ankietach głęboko wierzę, że znalazłem rodzinę, która może nosić w sobie mutację genetyczną stanowiącą klucz do opóźnienia procesu starzenia[1]. - tak brzmi fragment przemówienia, które doktor Amrit Hashmi wygłosił na temat procesu starzenia.

Courtney Miller Santo podzieliła powieść na pięć rozdziałów, każdy z nich jest opowieścią innej z bohaterek. Historie zazębiają się z mniejszą lub większą intensywnością. Każda zawiera sporą dawkę sekretów, od przemilczanych drobiazgów po takie, które na wskroś przesiąknięte są chłodem kryminalnej celi. Nie ma w tym jednak aury tajemnicy. Ledwie ktoś napomknie o sekrecie, już na tacy pojawia się on w całej swej okazałości. Szybkość zdarzeń, jak na powieść tego typu, jest zawrotna. Gdzieś w pogoni za kolejną sensacją brakuje momentów przestoju, chwil na zaczerpnięcie oddechu.

To własnie nastrojowości najbardziej brakowało mi w powieści. Gdzieś zapodział się urok rodzinnych, gawędziarskich historyjek. Zastąpiło go dążenie do przedstawienia momentów najmocniej uderzających w stosunki między bohaterkami. Wśród natłoku zdarzeń kwestia długowieczności zeszła na dalszy plan. Odniosłam wrażenie, że wątek ten służył głównie usprawiedliwieniu istnienia w tym samym czasie pięciu pokoleń i dał możliwość snucia tyluż historii, bez potrzeby sięgania po pamiętniki i dzienniki zmarłych prababek.

Czy to znaczy, że książka jest zła, słaba, nie warta polecenia? Nie. Postaci są ciekawe, wyraziste, między kobietami aż iskrzy, a i sama fabuła oparta jest na interesującym pomyśle. Natomiast rozczaruje się ten, kto oczekuje pogodnej, rodzinnej sagi z tajemnicami, które od czasu do czasu ten uroczy nastrój popsują. Niech was nie zwiedzie urocza, klimatyczna okładka, "Sekret drzewa oliwnego" często mieści w sobie więcej bólu niż szczęścia, przewagę strat nad zyskami. To raczej zbiór obrazków, które wybijają się z tła spokojniejszych dni, z całą mocą zaburzając rytm życia bohaterek. Smak i zapach oliwek jest ledwie wyczuwalny. Autorka skupia się na przeżyciach kobiet z rodziny Kellerów, na tajemnicach, które w sobie skrywają, nie poświęcając zbyt wiele czasu na opisy przestrzeni, w jakiej rozgrywają się kolejne sceny.

Tym, co najbardziej mnie w tej powieści zaintrygowało, nie były sekrety bohaterek, a dążenie do długowieczności. Kobiety po przejściach, kobiety, których życie pełne było zdarzeń bolesnych, niełatwych, mimo wszystko chcą żyć jak najdłużej. Zwłaszcza Anna, najstarsza z rodu, zdaje się mieć w wieku stu dwunastu lat jeden cel: stać się najdłużej żyjącym człowiekiem na Ziemi. Najwyraźniej chęć życia jest w człowieku dużo silniejsza, niż mogłoby się zdawać. I to jest temat do rozważań, który zajmował mnie przez jakiś czas po skończeniu książki. Możliwość długowieczności jest kusząca. Pomyślcie, ile książek można by było przeczytać, ile miejsc zwiedzić, ile emocji przeżyć. Jedna z bohaterek prowadzi sklep z oliwą, sprzedając ją za dosyć wygórowaną cenę. Chętnych na ten produkt nie brakuje. Ludzie gotowi są oddać wszystko za parę dodatkowych lat życia[2]. I pomyśleć, że tak często na to życie narzekamy, jednocześnie trzymając się go kurczowo, szukając sposobów na permanentną młodość, długowieczność, trwałość.

Sekret drzewa oliwnego to powieść, która przypadnie do gustu przede wszystkim miłośnikom wartkich akcji, których nużą długie opisy i analizy. Kobiety z rodziny Kellerów to pięć fascynujących postaci, które potrafią zaskoczyć i z którymi nie sposób się nudzić. To kobiety z krwi i kości, pełne wad i zalet. Wiele się dzieje w ich życiu i pewnie jeszcze więcej się wydarzy. Wszak w cieniu oliwnego gaju, kiełkuje długowieczność.

***

[1] Courtney Miller Santo, Sekret drzewa oliwnego,  przeł. Małgorzata Miłość, Wyd. Wielka Litera, 2013, s. 82.

[2] Tamże, s. 234.