Zygmunt Miłoszewski "Uwikłanie" Ofiara terapii

Zygmunt Miłoszewski
Uwikłanie
Wyd. W.A.B.
2009
326 stron

Kiedyś był tutaj kościół parafialny Matki Boskiej Częstochowskiej, zniszczony w czasie wojny, jedno z miejsc powstańczego oporu. Przez dekady nieodbudowany, straszył mrocznymi ruinami, kikutami kolumn, otwartymi piwnicami. Kiedy w końcu go wskrzeszono, stał się wizytówką chaotyczności miasta. Każdy przejeżdżający Trasą Łazienkowską widział tę ceglaną chimerę, skrzyżowanie kościoła, klasztoru, fortecy i pałacu Gargamela. A teraz właśnie znaleziono trupa[1].

Tu gdzie brutalnie zakończono życie Henryka Telaka, zaczyna się nasza historia. Jeden trup, czworo podejrzanych - trzeźwych i dobrze sytuowanych[2]. W budynku, w którym znaleziono zwłoki, znajduje się nie tylko kościół. Szereg firm i organizacji wynajmuje w nim pomieszczenia. Akurat teraz wynajął pokoje na trzy dni terapeuta z czwórką pacjentów. Pracowali w piątek, pracowali w sobotę, po kolacji się rozstali[3]. W niedziele jednego z pacjentów znaleziono w stanie wykluczającym jego uczestnictwo nie tylko w terapii, ale i jakichkolwiek innych aktywnościach. Żona Telaka usłyszała wersję o napadzie rabunkowym i ciosie tępym narzędziem. Prawda jest jednak nieco inna, bo choć Henryka bez wątpienia napadnięto, to niczego nie skradziono, a wystający z prawego oka rożen, który ostatecznie utkwił ofierze w mózgu, to nie do końca to, co przychodzi na myśl o ciosie tępym narzędziem. Śledztwo prowadzi prokurator Teodor Szacki i to właśnie z nim stopniowo będziemy zbliżać się do zaskakującej prawdy.

Słyszeliście o terapii ustawień? Polega ona na porządkowaniu relacji rodzinnych. Wyobraź sobie, że jest ci źle. Nie jesteś pewien dlaczego. Może czujesz się niedoceniany przez kogoś z bliskich? Może gorszy, ignorowany, zawstydzony? Jest coś nie tak w twoich stosunkach z rodzeństwem, dziećmi, rodzicami czy dziadkami? Masz wrażenie zaburzonej hierarchii, równowagi? Czujesz, że coś jest nie tak, ale co? W czym tkwi problem? Terapia ustawień pomoże ci w uświadomieniu, gdzie leży przyczyna twojego złego samopoczucia. Opowiadasz terapeucie ogólnie o swojej rodzinie, o jej bliższych i dalszych członkach, także tych nieżyjących. Oprócz ciebie, w terapii biorą udział obcy ci ludzie. Będą oni symbolizować twoich bliskich. Ustawiasz ich w przestrzeni kierując się własnymi odczuciami, bierzesz za rękę i prowadzisz w odpowiednie miejsce, wskazujesz, w którą stronę mają patrzeć.

Zygmunt Miłoszewski
na Targach Książki w Krakowie (2013)

Analiza rozmieszczenia ludzi pozwala ocenić, w którym miejscu porządek rodzinnych relacji został naruszony. Wystarczy ustawić ich prawidłowo i pacjent wychodzi z terapii jako inny człowiek[4]. Terapeuta dokonuje zmian, uczestnicy ustawienia dzielą się swoimi odczuciami. Co ciekawe, osoby jedynie odgrywające rolę członków rodziny często faktycznie odczuwają emocje reprezentowanych przez siebie osób. Zmiany w ustawieniu pozwalają dostrzec źródło problemów. Tyle w nieco chaotycznym skrócie.

Z jednej strony podchodzę do tego dość sceptycznie, bo o ile jestem w stanie zrozumieć, że np. ustawienie córki między małżonkami może sugerować problem z małżeńskimi relacjami, o tyle fakt, że obca osoba czuje lęk córki czy złość matki (osób kompletnie jej nieznanych), wydaje mi się kompletnie nierzeczywista. A jednak podobno tak to działa, więc wiszę pomiędzy tym sceptycyzmem z jednej strony i fascynacją zaskakującymi możliwościami ludzkiego umysłu z drugiej i sama nie wiem co mam myśleć.

Jedno jest pewne, Zygmunt Miłoszewski kupił mnie tym pomysłem i wprowadzeniem do fabuły kryminału, sporej dawki psychologii. Henryk Telak brał udział w terapii ustawień. Wygląda na to, że cała ta "zabawa" wymknęła się jednak spod kontroli. Nie dość, że trzeba ją było przerwać, bo od emocji aż kipiało, co wręcz odebrało Telakowi przytomność, to jeszcze następnego dnia jej główny bohater został znaleziony z rożnem w oku. Co mogło się stać? Czyżby emocje popchnęły któregoś z uczestników do zbrodni? A może mordercy i motywu należy szukać zupełnie gdzie indziej? Jedno jest pewne, przeszłość kryje w sobie wiele tajemnic.

Uwikłanie Zygmunta Miłoszewskiego zostało wyróżnione w 2008 roku Nagrodą Wielkiego Kalibru. Wcale się temu nie dziwię, bo ta książka nie tylko wciąga i intryguje, ale przede wszystkim jest czymś więcej niż rozrywką samą w sobie. Uwielbiam, gdy kryminały sprowadzają się nie tylko do rozwiązania zagadki zbrodni, ale także kierują uwagę czytelnika na pewne ciekawe lub ważne zjawiska. Ot, choćby jak u Tess Gerritsen, która porusza problem handlu narządami (Dawca) lub żywym towarem (Autopsja), czy jak u Johana Theorina, serwującego czytelnikowi genialny wgląd w ludzką psychikę (Święty Psychol). U Miłoszewskiego takim ciekawym motywem jest terapia ustawień.

Kolejnym plusem kryminału jest zgrabne połączenie głównego wątku z dodatkowymi śledztwami. Na placu zabaw wykopano zwłoki nastolatki, pewna kobieta w samoobronie zabiła swego męża. Wszystko ładnie się ze sobą splata, wrażenie nadmiaru zdarzeń i zbędnych "wypełniaczy" w tej powieści nie istnieje.. Nie brak też wątków osobistych, a drobiazgowa relacja z prowadzonego śledztwa wywołuje wrażenie uczestnictwa w jego przebiegu.

inne wydania książki

Postać Teodora Szackiego to jeszcze jeden plus tej powieści. Doskonale nakreślona sylwetka, z jednej strony błyskotliwego prokuratora, z drugiej zwykłego faceta, który ma swoje wady i zalety, a pragnienie przełamanie monotonii popycha go w ramiona dużo młodszej od niego dziennikarki. Szacki jest z jednej strony zabawny z tymi swoimi wątpliwościami, tą nieporadnością, sztubackim postępowaniem, z drugiej tymi samymi zachowaniami mnie drażnił. Zwłaszcza, gdy w jego myślach pojawiło się pragnienie, by nie drżeć na randkach, że żona zadzwoni. Nie oszukiwać jednej i drugiej strony[5]. Biedactwo.

Uwikłanie Miłoszewskiego zasługuje na uwagę każdego wielbiciela kryminałów. Intrygująca fabuła, zgrabne połączenie wszystkich wątków, ciekawe postaci, spora dawka psychologii i zaskakujące zaskoczenie, a to wszystko na tle tętniącej życiem stolicy. Każdy rozdział zaczyna się od krótkiego doniesienia prasowego, na temat wydarzeń, którymi żyje Warszawa - od tych lokalnych po światowe. Jest więc 5 czerwca 2005 roku, temperatura w stolicy nie przekracza 20 stopni, na ulicy Kinowej wywróciła się karetka, Zbigniew Religa ogłosił chęć kandydowania na prezydenta, a w zabudowaniach klasztornych w centrum miasta odnaleziono zwłoki Henryka Telaka.

Pink Floyd - Hey You

***

Książkę polecam

miłośnikom kryminałów

niewierzącym w dobrą kondycję polskiego kryminału

chcącym poznać twórczość laureatów Nagrody Wielkiego Kalibru

wielbicielom wątków psychologicznych w kryminałach

ciekawym na czym polega teoria ustawień

***

[1] Zygmunt Miłoszewski, Uwikłanie, Wyd. W.A.B., 2013, s. 17-18.

[2] Tamże, s. 19.

[3] Tamże, s. 18-19.

[4] Tamże, s. 68.

[5] Tamże, s. 154.

***

Na podstawie Uwikłania w 2011 roku powstał film pod tym samym tytułem w reżyserii Jacka Bromskiego. Ja jeszcze nie widziałam, a Wy?

zwiastun filmu

***

Zygmunt  Miłoszewski na blogu

Bezcenny - recenzja

Domofon - recenzja

Polskie trupy eksportowe - wykład Zygmunta Miłoszewskiego (Wrocław 2014)