Katarzyna Puzyńska "Czarne narcyzy" [RECENZJA]

cykl Policjanci z Lipowa, tom 8

Zabawne, z jaką łatwością można sterować ludźmi, którzy się boją.*

Nie tak sielsko jak mogłoby się wydawać

Lipowo. Miejscowość położona na Pojezierzu Brodnickim. Fikcyjna, choć inspirowana rzeczywistą. Niewielka, niepozorna, zupełnie zwyczajna. Z rodzaju tych, o których mówi się, że mieszkańcy wiedzą o sobie wszystko i gdy ktoś kichnie na jednym jej końcu, z przeciwnego rozlega się gromkie "na zdrowie". Gdyby jednak te okolice były rzeczywiście tak nudne i spokojne, nie powstałby już ósmy tom kryminalnej serii o policjantach z Lipowa. Gdyby ich mieszkańcy nie mieli tylu mrocznych sekretów, rozwiązywane przez śledczych sprawy dotyczyłyby najwyżej pijackiej burdy pod sklepikiem pani Wiery.

Tymczasem, Katarzyna Puzyńska co rusz wyciąga kolejną mroczną historię, tworzy coraz bardziej zawiłe relacje między bohaterami i nie waha się przed pozostawianiem ciał ofiar morderstw w przestrzeni z rodzaju tych, do których mieszczuchy uciekają w poszukiwaniu świeżego powietrza, spokoju, bliskości natury. Intrygi kryminalne wykorzystuje do opowiadania o ludziach. Ich sekretach, słabościach, potrzebach. Pokazuje, że w odpowiednich warunkach każdy może zejść na drogę przestępstwa (ja byłam bliska morderstwa Emilii, ilekroć ta tłumaczyła się z wtrącania w wypowiedzi "jo"), a za zamkniętymi drzwiami zwyczajnych domów rozgrywają się niekiedy bardzo przygnębiające, dramatyczne sceny. Czasem autorka sięga do przesądów, zabobonów, legend. Po lasach i domach niosą się niezwykłe historie. To o wampirze, to znów o drwalu i jego opętanej żonie. W Czarnych narcyzach pojawia się ta druga i prowadzi nas prosto do opuszczonego, podobno nawiedzonego domu w głębi lasu...

Opuszczony dom w środku lasu

Zanim jednak tam dotrzemy, zanim znajdziemy w piwnicy zwłoki, przenieśmy się na moment do Brodnicy. Gdy jedni obchodzą Święto Policji, drudzy muszą się zmierzyć z konsekwencjami popełnionych błędów. Policjantowi Danielowi Podgórskiemu towarzyszą wstyd i gorycz porażki. Odsunięto go od pracy, męczą go problemy prywatne oraz nierozwiązana sprawa morderstwa trzech bezdomnych mężczyzn. Gdy pewna nieznajoma dziennikarka proponuje pomoc w dotarciu do prawdy o tamtym zdarzeniu i powrocie do policyjnej ekipy, wydaje się, że w końcu pojawia się światełko w tunelu. Kobieta zachowuje się jednak dość dziwnie, zabiera Daniela do opuszczonego domu w lesie w okolicach Lidzbarka, niewiele wyjaśnia, a w końcu znika bez śladu. 

To tylko jeden z tematów najnowszego kryminału Katarzyny Puzyńskiej, bo Czarne narcyzy to skomplikowana układanka postaci, relacji, wątków. Toczą się tu właściwie trzy śledztwa, mniej lub bardziej oficjalne. Daniel węszy w duecie z emerytowaną policjantką Klementyną Kopp i nawet nie przypuszcza, jak szokującą prawdę przyjdzie mu odkryć. W tym samym czasie, jego dawna przyjaciółka, psycholog Weronika Nowakowska, dostaje dziwne i niepokojące wiadomości od niejakiej Valentiny Blue. Najpierw pełne błagań o pomoc, a później złości. Kim jest nadawca i czego chce od psycholog? Weronika w towarzystwie swojej koleżanki, Wiery, próbuje rozgryźć tę tajemnicę. Mamy i trzeci duet, młodsza aspirant Emilia Strzałkowska wraz ze swym partnerem, sierżantem sztabowym Markiem Zarębą, prowadzi dochodzenie w sprawie śmierci lokalnego złodziejaszka. Ledwie mężczyzna opuścił więzienie, a znaleziono go martwego. To, że potrącił go samochód można uznać za wypadek, ale ślady siekiery na jego ciele to już powód, by zainteresowała się tym sekcja kryminalna.

Katarzyna Puzyńska, Wrocław 2017

Układanka z wieloma niewiadomymi

Tylko współpraca wspomnianych ekip pozwoli im odkryć odpowiedzi na nurtujące ich pytania. To, co jest niewiadomą dla jednych, znane jest innym. Czytelnik jest w najbardziej uprzywilejowanej pozycji z możliwością przypatrywania się wszystkim bohaterom. Jest to jednocześnie nobilitujące i irytujące ze względu na częste na początku liczne powtórzenia spowalniające fabułę. Chciałoby się pomóc bohaterom, by pchnąć akcję do przodu, ale pozostaje jedynie oczekiwanie na to, aż sami wpadną na nowe tropy.

Ten dostęp do informacji, nie ułatwia jednak czytelnikowi dotarcia do rozwiązania wszystkich zagadek. Czarne narcyzy to układanka z wieloma elementami, licznymi pułapkami w postaci kłamstw, przemilczeń, fałszywych tropów. Początkowo niełatwo mi było się wciągnąć w tę fabułę, bo co rusz inny motyw przyciągał uwagę i miałam wrażenie, że wokół mnie panuje chaos. Z czasem puzzle zaczęły wskakiwać na właściwe miejsce (choć jednocześnie pojawiały się kolejne pytania), a czytanie stało się przyjemniejsze. Ani się obejrzałam, a wciągnęła mnie opowiadana historia. Dobrze było wrócić do Lipowa.

Tajemnice, kłamstwa i ślepe uliczki

Czasem tak po prostu musi być. Czasem coś należy się właśnie tobie.

W Czarnych narcyzach kryje się przygnębiająco dużo zła. Właściwie każdy ma tu coś do ukrycia i nie są to błahostki. Trochę zabrakło mi postaci, które to zrównoważą, bo choć wierzę, że każdy z nas ma w szafie trupa skrywanego przed innymi, wydaje mi się, że w tym przypadku szafy wręcz pękają w szwach, a trupy są z rodzaju naprawdę śmierdzących. Liczne tajemnice, kłamstwa i ślepe uliczki, w które wpadają śledczy, sprawiają że niełatwo odkryć połączenia pomiędzy poszczególnymi wątkami i wytypować tego, kto ma najbrudniejsze sumienie. Katarzyna Puzyńska zgrabnie porusza się w tym niełatwym świecie, starannie i wiarygodnie kreując poszczególne postaci. 

Motywy zabójstw bywają zdumiewające i myślę, że z takim mamy do czynienia w Czarnych narcyzach. Dodatkowego dreszczyku emocji dostarcza wspomniany dom i związana z nim legenda. A tytułowe czarne narcyzy... Cóż... Znalezione na miejscu zbrodni kwiaty mają swoje znaczenie. Jakie? Jeśli chcecie się tego dowiedzieć, musicie zostawić bezpieczne cztery kąty i ruszyć w miejsce, którego spokoju nie powinno się naruszać...

Czarne narcyzy zakwitły

Dnia dwudziestego pierwszego

Czekała sama cierpliwie

Las wokół pusty bez niego

Kroki ciszę przerwały

Wyszła mu na spotkanie

Czarne narcyzy miał w dłoniach

Czarne narcyzy dla niej

Katarzyna Puzyńska
Czarne narcyzy
Wyd. Prószyński i S-ka
2017
640 stron

***

Książkę polecam
miłośnikom kryminałów
wielbicielom połączenia kryminału i prozy obyczajowej
lubiącym wielowątkowe fabuły
szukającym historii o małych społeczeństwach
chętnym na lawirowanie wśród kłamstw


***

* wszystkie cytaty pochodzą z: Katarzyna Puzyńska, Czarne narcyzy, Wyd. Prószyński S-ka, 2017.

***

Cykl Policjanci z Lipowa:
1. Motylek
2. Więcej czerwieni
3. Trzydziesta pierwsza
4. Z jednym wyjątkiem

5. Utopce

6. Łaskun

7. Dom czwarty

Zobacz też:
Katarzyna Puzyńska na blogu