Fiona Barton "Wdowa" [RECENZJA]

Fiona Barton
Wdowa
Wyd. Czarna Owca
2016
456 stron

Gdy ktoś zrobi coś bardzo, bardzo złego, to na nim skupia się cała uwaga. Ale ten ktoś, zwykle ma kogoś bliskiego. Małżonka, dziecko, matkę, kochankę, przyjaciela... Kogoś, kogo cała ta trudna sytuacja bardzo mocno dotyka.

Weźmy na przykład pod lupę żonę. To ona dzieli ze swym małżonkiem dobre i złe chwile. Łóżko, lodówkę, kredyt, łazienkę, szafę, regał z książkami, domowe obowiązki. To ona najlepiej go zna. Przynajmniej teoretycznie powinna, choć mówi się, że to żona o wszystkim dowiaduje się ostatnia. 

Jak dobrze znasz swojego męża?

Jean i Glen są małżeństwem. Pozornie zwyczajnym. Nie mają niestety dzieci, więc żyją we dwójkę. Pozornie szczęśliwie.

I nagle pada paskudne oskarżenie pod adresem Glena. Jean robi zdziwioną minę. Jej mąż miałby dopuścić się czegoś tak okropnego? Jej kochający mąż? Sytuacja jest trudna. Dramatyczna. Niepokojąca.

Gdy Glen ginie w nieszczęśliwym wypadku, być może wdowa po nim wreszcie zacznie mówić. Ale czy powie prawdę? A może sama owej prawdy sobie nie uświadamia? Czy można żyć pod jednym dachem z kimś przez wiele lat i w ogóle go nie znać? Czy miłość zakłada klapki na oczy? Czy kierowani nią potrafimy przymknąć oko na zbyt wiele, nie dopuścić do siebie pewnych myśli, odepchnąć fakty? Może oszukujemy się mówiąc o kimś bliskim: on nigdy by tego nie zrobił, ona taka nie jest, oni nie byliby zdolni do takiego okrucieństwa...

Fiona Barton zaczęła się nad tym zastanawiać. I tak powstała jej debiutancka powieść Wdowa.

Być żoną przestępcy

Autorka Wdowy jest dziennikarką. Sama siebie zalicza do zawodowych obserwatorów, wyszkolonych podglądaczy. W liście do czytelników otwierającym jej debiut, pisze tak: Przez lata prowadziłam wiele wywiadów z ofiarami i sprawcami przestępstw, z celebrytami i zwykłymi ludźmi, którzy doświadczyli tragedii  lub wielkiego szczęścia. (...) Kiedy uczestniczyłam w głośnych procesach dotyczących krwawych, straszliwych zbrodni z pierwszych stron gazet, często łapałam się na tym, że przyglądam się żonie oskarżonego i zastanawiam, o czym tak naprawdę wiedziała albo raczej - o czym chciała wiedzieć*.

Fiona Barton zainspirowana postaciami z drugiego planu, żonami wpatrzonymi w swych mężów, bladymi postaciami z sali sądowej stojącymi murem za swymi partnerami, milczącymi kobietami kroczącymi tuż za oskarżonymi niekiedy o naruszenie prawa sporego kalibru, stworzyła postać Jean Tylor. Jej mąż podejrzewany jest o popełnienie tego rodzaju przestępstwa, na które społeczeństwo reaguje wyjątkową nienawiścią i obrzydzeniem. O przestępstwo dokonane na dziecku. Belli. Niewinnej dziewczynce porwanej z domowego ogródka. Dziewczynce, która prawdopodobnie nie żyje, choć wciąż nie znaleziono jej ciała. Glen nie przyznaje się do winy. Jean stoi za nim murem. Czy śmierć Glena sprawi, że wdowa zacznie mówić?

W cieniu tyrana

W thrillerze psychologicznym Wdowa autorka skupia się nie na sprawie kryminalnej, choć temat zaginionego dziecka jest w niej istotny, a na emocjach towarzyszących tytułowej postaci. Snucie historii zaczyna jednak dopiero po śmierci Glena. Reminiscencje pozwalają nam poznać zdarzenia sprzed wypadku. Stopniowo składamy więc historię w całość. Fiona Barton postawiła na krótkie rozdziały, w których oddaje głos poszczególnym bohaterom. Jean, reporterce próbującej nakłonić ją do zwierzeń oraz detektywowi prowadzącemu cztery lata wcześniej sprawę zaginięcia małej Belli. Rzadziej matce dziewczynki, a tylko raz Glenowi. I jedynie tytułowa wdowa przemawia w pierwszej osobie, dzięki czemu poznajemy jej najskrytsze myśli, obraz jej nieszczęśliwego życia w cieniu męża-tyrana, który całkowicie ją sobie podporządkował.

Ważniejsze od tego, co tak naprawdę wydarzyło się cztery lata temu jest to, co na ten temat wie Jean. Na ile znała swego męża, na ile domyślała się tego, co robi w samotności, na ile wierzyła i wciąż wierzy w jego kłamstwa, zapewnienia, wyznania, obietnice.

Interesująco, ale bez zaskoczeń

Fiona Barton pisze o niełatwych relacjach między żoną a mężem, a także o relacjach między policją, przedstawicielami mediów, ofiarami i świadkami przestępstw. Patrzymy na współpracę matki Belli z mediami i zaczynamy zastanawiać się, czy granica między szukaniem pomocy w znalezieniu dziecka, a robieniem szumu wokół siebie i zbijaniu kasy na tragedii, nie została przekroczona. Spoglądamy na targaną emocjami wdowę i nie do końca wiemy w jakiej sytuacji się znalazła. Ofiary, świadka, współsprawcy? Co wie, co ukrywa, co podejrzewa, co widziała, słyszała, czego się domyśla? A może jest jeszcze inaczej... Może zamieszanie wokół Glena jest jedną wielką pomyłką i oboje stali się ofiarami czyjejś gry?

Pytań jest wiele, ale niewiele zaskoczeń, a przynajmniej ja się takiego nie doczekałam. Wdowa zaczyna się obiecująco, forma jest interesująca, temat wart bliższego przeanalizowania. Sama niejednokrotnie nad tym myślałam, czy to czytając fikcyjny kryminał czy historię prawdziwą, ile partnerki seryjnych przestępców wiedzą o ich poczynaniach. Czy wolą niewiedzę udawać, czy godzą się z tym, czym parają się ich mężowie, czy nie mają świadomości, że dzielą życie z kimś kto ma na sumieniu kradzieże, rozboje, porwania, gwałty, morderstwa... W Jean dokonuje się pewna przemiana i to jest ciekawy obraz, brakuje jednak w tej powieści czegoś mocnego, zwrotu akcji, zaskoczenia, scen zmieniających punkt widzenia, dających do myślenia, wywołujących głębsze refleksje.

Wdowa to niezła książka, każe spojrzeć na przestępstwo z zupełnie innej perspektywy, niż zwykliśmy to robić czytając kryminały. Nie z punktu widzenia ofiary i jej bliskich czy przestępcy, a z punktu widzenia małżonki oskarżonego o naprawdę paskudny czyn.

Wprawdzie debiut Fiony Barton nie ma nokautującej mocy, ale warto zwrócić na niego uwagę.

***

Książkę polecam

miłośnikom thrillerów psychologicznych

szukającym obiecujących debiutów
ciekawym życia żony człowieka oskarżonego o popełnienie ciężkiego przestępstwa

***

* Fiona Barton, Wdowa, przeł. Agata Ostrowska, Wyd. Czarna Owca, 2016, s. 5.