Chris Carter "Rzeźbiarz śmierci" Upiorne przedstawienie

Chris Carter
Rzeźbiarz śmierci
Wyd. Sonia Draga
2016
424 strony

cykl z Robertem Hunterem, t. 4

Gdy członek małej, wyspecjalizowanej grupy policyjnej zajmującej się przypadkami seryjnych, głośnych zabójstw, morderstw brutalnych, nierzadko o charakterze sadystycznym, człowiek, który wiele już przeżył i wiele widział, dzwoni do swojego kumpla z pracy co trzy minuty to znak, że jest źle.

Gdy wita go tekstem: Wielki bajzel. Przyjedź jak najszybciej. W życiu czegoś takiego nie widziałem... (...) Nie sądzę, aby ktokolwiek widział coś takiego[1] - to znaczy, że jest cholernie źle.

A jeśli dodatkowo obaj bohaterowie występują w thrillerze Chrisa Cartera, który jest mistrzem tworzenia makabrycznych scen zbrodni, to nie ma wątpliwości - będzie naprawdę paskudnie.

O wyobraźni i makabrycznych scenach

Ci, którzy mają za sobą serial Hannibal będą przygotowani na to, co ich czeka (o ile do takiej makabry można się przygotować), pozostałych należy lojalnie ostrzec - mroczna wyobraźnia Chrisa Cartera ma się całkiem nieźle. A nawet potwornie dobrze. Po raz kolejny zastanawiam się, czy z tak koszmarnymi, wymyślnymi zbrodniami autor spotykał się także w czasie swej pracy jako policyjny psycholog. I czy po zderzeniu z czymś takim w ogóle można w nocy spać. Na bezsenność cierpi autor, na bezsenność cierpi jego bohater. To podkręca czytelniczą paranoję. Wprawdzie zbrodnie literackie coraz częściej "muszą" być bardziej, wybaczcie określenie, malownicze, by czytelnika poruszyć (smutny znak naszych czasów i coraz większej odporności na sceny przemocy, które wylewają się zewsząd), ale nawet opisy najbardziej wymyślnych, nieprawdopodobnych zbrodni, budzą psychiczny dyskomfort także po odłożeniu lektury, choć wmawiamy sobie, że stworzyła je wyobraźnia pisarza. W końcu ktoś, komuś, być może właśnie w tej chwili. może wyrządzać krzywdę niedającą się objąć wyobraźnią przeciętnego człowieka. Bywa, że o tym nie da się nie myśleć.

Takie refleksje towarzyszą mi niekiedy w trakcie lektury kryminałów i thrillerów, zwłaszcza, gdy fabuła mocno działa na wyobraźnię. A czego jak czego, ale umiejętności takiego działania, Chrisowi Carterowi odmówić nie można. Nie inaczej jest w przypadku Rzeźbiarza śmierci, czwartego tomu cyklu o Robercie Hunterze i Carlosie Garcii.

Chris Carter, Wrocław 2016

Pokój skąpany we krwi 

Chciałoby się wierzyć, że to pojedynczy przypadek. Niestety. Wszystko wskazuje na to, że makabryczne morderstwo to zaledwie wstęp do spektaklu zła.

Ofiarą jest prokurator, a więc przedstawiciel zawodu, który ma moc tworzenia sobie wrogów. Jednak ten konkretny człowiek jest umierający, a co więcej - tocząca go choroba przysparza mu na tyle bólu, że wróg powinien stać na luzie z boku i zacierać ręce z radości. Tymczasem morderca postanawia rozegrać sprawę po swojemu. W efekcie sypialnia denata przypomina miejsce pracy szalonego rzeźnika-artysty. Pokój tonie we krwi, a niektóre części ciała zmasakrowanego mężczyzny posłużyły jako... budulec rzeźby. Prawnik sporo się wycierpiał tuż przed śmiercią. Jego ból musiał być niewyobrażalny. Już morderca się o to postarał, by jego ofiara jak najdłużej była przytomna. By czuła jak ostrze kolejny raz wbija się w jej ciało...

W miejscu jatki, uwagę śledczych przykuwa oczywiście wspomniana, makabryczna rzeźba. Ktoś, kto zadał sobie trud stworzenia czegoś takiego, z pewnością chciał w ten sposób coś przekazać. Zadaniem śledczych jest rozgryzienie zagadki, nim morderca uderzy ponownie. Nie muszę chyba dodawać, że pierwsze dzieło Rzeźbiarza nie będzie ostatnim, a Hunter, Garcia i reszta ekipy  - będą musieli wykazać się ogromną wyobraźnią i inteligencją, by zrozumieć przesłanie przestępcy i powstrzymać go przed kontynuacją dzieła.

Wolniej i dojrzalej

Pisarstwo Chrisa Cartera staje się coraz bardziej dojrzałe, bogatsze w opisy. Już nie opiera się wyłącznie na makabrze, krótkich rozdziałach kończonych cliffhangerami i fabule pełnej dramatycznych zwrotów akcji, choć te wszystkie elementy wciąż w jego prozie mają się dobrze. Tempo jednak nieco spada. Zamiast błyskawicznej zmiany kadrów mamy dynamiczne sceny przeplatające się z nieco spokojniejszą narracją. Napięcie nie znika, przeciwnie, towarzyszy nam nieustannie, ale nie brak też momentów pozwalających wyrównać oddech. Czy to dobrze, to już każdy musi ocenić sam. Ja mam nadzieję, że Chris Carter zachowa narracyjne tempo petardy, które nie pozwala oderwać się od książki przed dotarciem do finału. W połączeniu z dramatycznymi zawieszeniami akcji zwieńczającymi kolejne rozdziały oraz brakiem oporu w serwowaniu czytelnikom scen grozy, tworzy ono charakterystyczną cechę pisarstwa Brazylijczyka. Coś, za co kochają go czytelnicy.

Do zespołu dwóch rosłych śledczych, dołącza w Rzeźbiarzu śmierci inteligentna, pewna siebie i oczywiście piękna specjalistka od zdobywania danych. Dajcie jej komputer, a znajdzie wszystko, czego potrzebujecie. Niekoniecznie legalnie. Autor nie popycha jednak postaci w stronę banalnego romansu. Co nie znaczy, że pojawienie się Alice przejdzie bez echa. 

Z Chrisem Carterem na Międzynarodowym Festiwalu Kryminału we Wrocławiu

W ciemnym pokoju może zdarzyć się wszystko

Tym, co mocno działa na wyobraźnię i wstrząsa czytelnikiem, jest nie tylko potworność zbrodni, ale też świadomość jak łatwo otrzeć się o coś niebezpiecznego, nie zdając sobie z tego sprawy. Trudniej wyobrazić sobie atak Rzeźbiarza na własnym czy sąsiednim podwórku, niż scenę, w której opiekunka prawnika wraca po ciemku do sypialni podopiecznego po zapomnianą książkę, a następnego dnia na miejscu zbrodni znajduje napis dobrze, że nie zapaliłaś światła[2]. Kryjące się w ciemności potwory z dzieciństwa ożywają. Kto wie, co jeszcze owa ciemność skrywa. Kto wie, ile razy panujący mrok sprawił, że zaledwie otarliśmy się o niebezpieczeństwo, nie zatrzymując wzroku na tym, czego widzieć nie powinniśmy.

Chris Carter nie należy do tych pisarzy, którzy oszczędzają bohaterów i czytelników. W Rzeźbiarzu śmierci wprawdzie nie opisuje szczegółowo tych scen, w których morderca pochyla się nad ofiarą i przystępuje do zrealizowania krwawego show, ale kilka zdań wprowadzenia jakie nam serwuje wystarcza, byśmy widząc efekt jego poczynań, resztę sobie dopowiedzieli. 

Najnowszy thriller Brazylijczyka składa się z motywów, które wielbiciele gatunku z pewnością kojarzą z filmów czy książek. A jednak rzeźby z ciał wciąż szokują, a motywacja mordercy choć dość popularna, to jednak umiejętnie wykorzystana i opisana, wcale nie ułatwia rozgryzienia zagadki. Ja poległam i nie odkryłam tożsamości mordercy na czas.

Podoba mi się sposób wykorzystania rzeźb w fabule. Makabryczny, ale ciekawy. Swoją drogą, określenia makabryczny użyłam chyba już po raz siódmy, a nawet ósmy, i to chyba najlepsze, najbardziej trafne określenie nie tylko tego tomu, ale i całego cyklu z Hunterem.

Teraz pozostaje mi nadrobić Egzekutora i niecierpliwie czekać na kolejny tom. A was, jeśli choć trochę lubicie thrillery i niestraszna wam makabra (dziewięć!), zachęcam do zaopatrzenia się w cały cykl i zrobienia maratonu zbrodni z Chrisem Carterem. Jestem pewna, że ta seria podbije wasze czytelnicze serca.

***

[1] Chris Carter, Rzeźbiarz śmierci, przeł. Zbigniew Kościuk, 2016, s. 13.
[2] Tamże, s. 23.

***

Książkę polecam
miłośnikom thrillerów
czytelnikom o mocnych nerwach
szukającym motywu seryjnych morderców w literaturze
ceniącym dynamiczne fabuły

***

Cykl z Robertem Hunterem
1. Krucyfiks - recenzja
2. Egzekutor
3. Nocny prześladowca - recenzja

4. Rzeźbiarz śmierci 

***

Zobacz też:

Chris Carter na Międzynarodowym Festiwalu Kryminału Wrocław 2016