Latające trumny (Remigiusz Mróz "Turkusowe szale")

Remigiusz Mróz
Turkusowe szale
Wyd. Bellona
2014
528 stron

Mógłby pisać o samoorganizacji nanostruktur molekularnych, teorii optymalnych obszarów walutowych lub deformacjach tektonicznych skał płaszczowiny śląskiej, a i tak nie zabrakłoby mu czytelników. Bez względu na to, czy okładkę jego książki zdobi samopowtarzalny pistolet czy samolot sił lotniczych Wielkiej Brytanii, mole książkowe nie przejdą obok niej obojętnie. I dotyczy to obu płci.

Remigiusz Mróz ma dar opowiadania. Buduje dynamiczne historie, pełne zwrotów akcji i zapadających w pamięć bohaterów. Dla nich kobiety porzucają wiktoriańskie powieści, romantyczne czytadła i kryminalne intrygi prosto z mroźnej Skandynawii. Nasz rodzimy Mróz jest bowiem gwarancją przygody, a tych przecież nigdy nie jest mało.

Arkady Fiedler wziął na warsztat Dywizjon 303. Remigiusz Mróz pokazuje, że polskie lotnictwo w Wielkiej Brytanii, to nie tylko ten słynny pododdział, kojarzony z Bitwą o Anglię czy Operacją Overlord, ale także m.in. 307 Dywizjon Myśliwski Nocny "Lwowskich Puchaczy". W rozgrywającej się podczas II wojny światowej historii, zamkniętej w Turkusowych szalach, znajdują się w nim Polacy, Anglicy i... szpieg.

Stosunki między pilotami polskimi, a angielskimi, w miejscu stacjonowania dywizjonu, nie są najlepsze. Polacy aż się palą do tego, by poderwać się w powietrze i pozbawić Niemców ich latających jednostek. RAF widzi w naszych rodakach dzikusów. Angielskim nie władają, krew w nich wrze, języki mają cięte, a i pięścią zamachać potrafią, jeśli tylko ktoś ich do tego sprowokuje. To banda niezdyscyplinowanych, gorących głów, nie znająca języka, którym mają się komunikować w przestworzach. Zbieranina indywidualistów, zresztą słabo wyszkolonych[1].

Lwowskie Puchacze nie podzielają zdania herbaciarzy. Coraz bardziej poirytowani snują się po obozie. Niebo patrolują nocą, w walkach udziału nie biorą, a maszyny, którymi przychodzi im sterować, określają mianem latających trumien. Aklimatyzują się z trudnością. Słaba znajomość języka jest sporą przeszkodą - nie wiadomo co taki Anglik ma na myśli bełkocząc po swojemu, a i poderwanie tamtejszych kobiet staje się problematyczne. Nie pomaga też ciągnąca się za Polakami opinia. RAF im nie ufa, a dumne Puchacze częściej są przedmiotem drwin niż uznania. Nic więc dziwnego, że w końcu mają dość, a ten i ów postanawia złamać szereg zasad i zakazów, byle tylko wzbić się w powietrze i przyczynić się do zmniejszenia liczebności fryców.

Remigiusz Mróz w mojej ukochanej Barcelonie
[źródło]

Czas nudy powoli się jednak kończy. Niemieckie wojska są blisko, bliżej niż mogłoby się wydawać. I wygląda na to, że wśród członków dywizjonu znajduje się ktoś, kto sabotuje działania Lwowskich Puchaczy, doprowadzając do katastrof lotniczych i zdając szczegółowe raporty Niemcom z tego, co dzieje się w jednostce. 

Najnowsza powieść Remigiusza Mroza z cyklem Parabellum nie ma wspólnego nic (no, może poza czasem akcji), a jednak łączy je wiele. Mam wrażenie, że Bronek i reszta żołnierzy przemierzających karpackie lasy doskonale dogadaliby się z bohaterami Turkusowych szali. Nienawiść do okupanta, patriotyzm, chęć działania, honor, a jednocześnie skłonność do łamania zasad, wystawiania się na ryzyko to tylko część cech wspólnych obydwu ekip. Styl autora staje się powoli rozpoznawalny. Wyraźnie widać, że świetnie się on odnajduje w świecie, w którym fakty historyczne stają się punktem wyjścia do opowiadania o przygodach bohaterów co prawda fikcyjnych, ale mających wszelkie predyspozycje do tego, by dać czytelnikom wyobrażenie o tym, jak też mogli się zachowywać ich rzeczywiści odpowiednicy.

Remigiusz Mróz przychodzi mi na myśl, ilekroć ktoś wspomina o lekkim piórze. Ten autor takie ma. Sprawnie kreśli kolejne sceny, trzyma w napięciu i dba o to, by jak na książkę o kryminalno-sensacyjnym zabarwieniu przystało, tempo akcji nie spadło ani na chwilę. Po raz kolejny, pisarz udanie łączy tematykę wojenną z dynamiczną prozą sensacyjną. Nawiązuje do historii, nie szczędzi opisów widowiskowych scen rozgrywających się zarówno w powietrzu jak i na lądzie, zgrabnie wplata w fabułę wątek romantyczny (pomiędzy Polakiem a Brytyjką) i szpiegowski (wszak to nie plotka, że w Dywizjonie 307 ktoś jest niegodzien zaufania). 

[źródło]

O bohaterach Turkusowych szali można mówić długo i wyczerpująco, ale oni sami są raczej typem działaczy niż filozofów, więc nie ma co mnożyć słów na ich temat. Chyba by tego nie chcieli. Są jacy są: prawdziwi, szczerzy, a na dodatek świetnie sportretowani. Zwłaszcza jeden z nich, Feliks Essker, z miejsca zyskał moją sympatię. Szkoda, że dzieli nas przepaść dekad, bo chętnie wybrałabym się z nim na piwo. Remigiusz Mróz pisze sugestywnie - poszczególne sceny stają przed oczami, bohaterowie materializują się w nich błyskawicznie i w tym samym tempie pędzą przez fabularne zakręty. Tych nie brakuje, bo autor dba o to, by czytelnik nie zdążył się znudzić. Jeśli panowie nie okładają się na ziemi, lub nie biorą udziału w kolejnej awanturze, to z pewnością właśnie szaleją w powietrzu lub wypadają z samolotu, jednocześnie wpadając w tarapaty. Sytuacje trudne przeplatają się z komicznymi. Nawet w chwilach zagrożenia życia, bohaterów stać na cięte riposty i zabawne stwierdzenia. To sprawia, że powieść czyta się dużo lżej, niż gdyby całą akcję oparto na wojennych scenach dramatycznych.

Autor zaintrygował mnie opisami wyspy Alderney, na której po katastrofie, wylądował jeden z bohaterów. Co tak naprawdę wydarzyło się na tym skrawku oblanego wodą lądu - nie do końca wiadomo. Opuszczając je, hitlerowcy zniszczyli wszystko, co mogłoby posłużyć do odtworzenia ich uczynków[2] - pisze autor w Posłowiu historycznym. Wyobraźnia Remigiusza Mroza mogła więc hasać po wyspie do woli. W efekcie powstała ciekawa sekwencja zdarzeń, których bohaterowie wystawieni są na ciężkie próby.

takimi Defiantami latały nasze Puchacze
[źródło]

Turkusowe szale łączą w sobie prawdę historyczną z wyobraźnią autora powieści. Pisarz korzystał z dokumentacji, zdjęć i dzienników lotników z Trzysta Siódmego, by stworzyć realistyczną, ale jednak fikcyjną opowieść o perypetiach, które mogłyby stać się udziałem Lwowskich Puchaczy. Dałam się wciągnąć w wir zdarzeń i podczas lektury tylko raz zdarzyło mi się zazgrzytać zębami, gdy w scenie, w której kobieta opłakuje śmierć kogoś bliskiego, z oczu płyną jej krokodyle, a więc nieszczere, łzy. Czekałam na jakieś wyjaśnienie owego udawanego żalu, ale wygląda na to, że płacz był prawdziwy, a krokodyl przypałętał się przypadkiem. 

Pod koniec, gdy po krokodylu nie został nawet ślad, a finał powieści był tuż, tuż, musiałam wstrzymać oddech. Nie, myślę sobie, autor nie może mi wyciąć takiego okrutnego numeru! Przecież to się nie może przydarzyć! 

Odwracam kartę i...

<kurtyna>

hymn 307 Dywizjonu "Lwowskie Puchacze"

***

Książkę polecam

miłośnikom dobrze opowiedzianych historii

wielbicielom powieści łączących fikcję z faktami historycznymi

poszukującym powieści z akcją osadzoną w czasach II wojny światowej

zainteresowanych tematyką lotnictwa

ceniących dynamiczną akcję

***

[1] Remigiusz Mróz, Turkusowe szale, Wyd. Bellona, 2014, s. 22.

[2] Tamże, s. 520.

***

Pozostałe książki autora

Parabellum. Prędkość ucieczki

Parabellum. Horyzont zdarzeń

Warto zajrzeć

blog Remigiusza Mroza

***

egzemplarz recenzencki
dzięki uprzejmości autora

[źródło]