Wielka Siostra z Krakowa (Monika Orłowska "Kłamstewka i kłamstwa")

Monika Orłowska
Kłamstewka i kłamstwa
wyd. Replika
2013
228 stron

Na obrzeżach Krakowa, w tak zwanym segmencie, życie płynie spokojnie, wręcz leniwie. Świeżo upieczone mamy pchają alejkami wózki, psiarze wyprowadzają na spacer ukochane czworonogi, a młody Cieślik co rano na rowerze, dowozi mieszkańcom do domów bułki i gazety. Ot, niewielkie społeczeństwo, jakie zaobserwować można w wielu spokojniejszych wsiach, dzielnicach czy osiedlach. Co jakiś czas rutynę zaburzy czyjaś śmierć albo narodziny, czasami mały skandalik wzburzy mieszkańców, dodając im tematów do plotek. Tymczasem rozmowy krążą jednak wokół pogody czy polityki.  Oraz wokół "tamtych".

Osiedle szeregówek i bliźniaków doklejono do pradawnej podmiejskiej uliczki. (...) Trzecie pokolenie mieszkających tu niegdyś drobnych rolników sprzedało grunt deweloperowi lub bezpośrednio indywidualnym inwestorom, a teraz drze koty z napływowymi mieszkańcami[1]. Mieszkańcy segmentu dzielą się więc na tubylców i przyjezdnych. Jedni na drugich patrzą niezbyt przychylnie wierząc, że wszelkie zło źródło ma zawsze u "tamtych". Wśród nich mieszka ktoś jeszcze. Ktoś, kto uważnie obserwuje ich życie, kto staje się niejako głosem zza kadru. Śledzi i komentuje na użytek swój oraz czytelników. Chce kandydować do Rady Dzielnicy i choć montowanie kamer śledzących cudze poczynania wydaje się być trochę nie ma miejscu, doskonale potrafi to uzasadnić. Zbieram historię sporów, wysłuchuję pretensji obu stron i w odpowiednim czasie spróbuję w Radzie Dzielnicy przeforsować salomonowe rozwiązanie. Taką właśnie mam misję[2].

Tym kimś jest czterdziestoparoletnia pani doktor, onkolog. Pracuje z dziećmi, bierze dyżury w hospicjum domowym, w wolnych chwilach śledzi sąsiadów za pomocą swego prywatnego monitoringu. Wielka Siostra, która widzi więcej niż inni.

Życie w segmencie poznajemy w chwili, gdy jego spokój zaburza pojawienie się tajemniczego wandala. Ktoś rozsypuje potłuczone szkło na środku placyku, maluje obraźliwe napisy na płocie okalającym dom pani doktor, niszczy rosnące w jego pobliżu drzewa, przebija samochodowe opony. Mieszkańcy prześcigają się podejrzeniach. Sąsiedzi patrzą na siebie nieufnie. Komu zależy na tym, by ludzie poczuli się mniej bezpiecznie? Czy podejrzenia podzielą społeczność na wrogie obozy, czy też zjednoczy się ona, by wspólnie rozwikłać zagadkę?

Pani doktor wie z pewnością więcej od innych, ale milczy, jedynie czytelnikom zdradzając część swoich myśli.

Monika Orłowska
źr. profil autorki na FB

Kłamstewka i kłamstwa Moniki Orłowskiej to powieść obyczajowa, w której każdy z nas znajdzie bliskie mu wątki oraz postaci znane nam z otoczenia. Trzeba przyznać, że autorka jest dobrą obserwatorką ludzkich zachowań. Żałuję tylko, że w niewielkiej objętościowo historii wystąpiła tak duża liczba bohaterów, że żaden z nich nie zapadł mi na dłużej w pamięć. Myślę, że zaradny Remek, Lidka, która właśnie adoptowała synka, czy Lena, która nie może spać w jednym łóżku ze swym mężem (po cywilnym Bartek wprawdzie zamieszkał u teściów, ale w pokoju gościnnym i choć często zakradał się w nocy do łóżka żony, nadal robił to nieoficjalnie, w środku nocy[3]) zasługują na nieco więcej uwagi.

W powieści naprzemiennie śledzimy perypetie bohaterów i czytamy pamiętnik lekarki. Doktor Alicja uzupełnia poszczególne scenki własnymi komentarzami. Czasami dopowiada to, czego czytelnik nie mógł być świadkiem, niekiedy wykorzystuje dane scenki, by sięgnąć do własnych wspomnień lub podzielić się swoim światopoglądem. W ten sposób autorka wykorzystuje kolejne sytuacje, w jakich znajdują się mieszkańcy krakowskiego osiedla, by nawiązać do szeregu różnych zagadnień. Jest tu miejsce na rodzinne problemy, ludzkie uprzedzenia, politykę czy stan edukacji i służby zdrowia. Dzieje się sporo, bo i bohaterów jest wielu. Sąsiedzkie waśnie są na porządku dziennym. Nie brak tu jednak także przyjaźni, romansów, a bez względu na konflikty, mieszkańcy wspólnie bawią się na ślubach, kiermaszach i innych imprezach.

Monika Orłowska bez wątpienia ma wiele do przekazania. Szkoda, że niewielka powieść jest zbyt naszpikowana bohaterami i zagadnieniami, przez co rozprasza uwagę czytelnika na wiele różnych tematów, zamiast skupić ją na dwóch czy trzech najważniejszych historiach. Dla mnie bardzo ważna jest możliwość przywiązania się do głównych postaci. Nie muszę ich lubić, ale chcę czuć, że to właśnie im towarzyszę, to ich rozterki przeżywam. Czytając Kłamstewka i kłamstwa nie zdołałam tak naprawdę poznać żadnego z bohaterów, a tym samym ich losy były mi raczej obojętne.

Kłamstewka i kłamstwa to lekka i przyjemna powieść obyczajowa, realistycznie oddająca życie mieszkańców niewielkiej społeczności. Czyta się ją szybko, zabawne dialogi wywołują uśmiech, a finał zaskakuje. Po niespiesznie toczącej się obyczajówce nie spodziewałam się zakończenia, które na całość pozwoli spojrzeć z nieco innej perspektywy. Bohaterowie powieści są wiarygodni, choć ich liczba przyprawia o zawrót głowy. Z pewnością nie jest to moje ostatnie spotkanie z prozą autorki. Ciekawa jestem historii, w których pisarka skupia się na kilku postaciach i zawężonej problematyce.

---

[1] Monika Orłowska, Kłamstewka i kłamstwa, Wyd. Replika, 2013, s.6.

[2] Tamże. 

[3] Tamże, s. 67.

---

Za możliwość przeczytania książki dziękuję jej autorce.