Inny kolor przyszłości (Alina Białowąs "Galeria uczuć")

Alina Białowąs
"Galeria uczuć"
Wyd. Replika
2012
272 strony

Gdy młoda para staje przed ołtarzem, zwykle ani ona, ani on nie biorą pod uwagę tego, że przyszłość, w którą wspólnie wkraczają, może okazać się zupełnie inna od wyobrażeń. Nie twierdzę, że nie mają wątpliwości, że pozbawieni są obaw. Jednak tymczasem biała suknia szeleści, organista gra "Ave Maria", a w oczach odbijają się nie tylko kościelne świece, ale także zwyczajna radość. I szczęście. 

Po jakimś czasie coś się zaczyna psuć. Praca absorbuje za bardzo, obowiązki przytłaczają, gro czasu zajmuje opieka nad dziećmi. Gdzieś w tym wszystkim brakuje miejsca na rozmowy, spacery, pasje, niespiesznie celebrowane obiady. Na miłość. Psychiczną i fizyczną. Kończy się życie razem. Zaczyna życie obok. Zmiany przebiegają z dużą siłą lub dyskretnie. Nie każdy je dostrzega. Aż któregoś dnia zdumieni odkrywamy, jak wiele przeoczyliśmy i jak wiele przez to możemy stracić.

Miałam na nosie okulary z różowymi szkłami. Inny kolor naszej przyszłości nie wchodził w grę.[1]

Ola ma trzydzieści lat. Jest żoną Pawła i matką dwóch chłopców, dziesięcioletniego Michała i o pięć lat młodszego Tomka. Tych trzech mężczyzn stanowi cały świat Oli. Najchętniej oddałaby się całkowicie prowadzeniu domu, zostając idealną gospodynią domową, "kurą salonową", jak to określał jej mąż. Póki co, pracuje jednak w galerii, znosząc cierpliwie narzekania swej pracodawczyni. Powinnam otworzyć sklep z garmażerką mięsną. Galeria to marny biznes[2] - zwykła powtarzać pani Fredzia, nie mogąc sprzedać kolejnych szklanych zajączków i aniołków, tandetnych kubków i świeczników. Szumnie nazywany galerią sklepik, niczym nie przypominał oazy sztuki, w której lokalni artyści i rzemieślnicy mogliby wystawiać na sprzedaż swoje wyroby. Mimo niezbyt satysfakcjonującej pracy, Ola jest ze swojego życia zadowolona. Ma wspaniałego męża, kochane dzieci i przyjaciółkę, na którą zawsze może liczyć. Przeoczyła jednak jeden "drobiazg". Paweł chciałby czegoś innego, czegoś więcej.

To nie była wielka kłótnia. W środku nocy, przez jej nie mogę zasnąć[3] i od miesiąca tylko mnie cmokasz[4] oraz jego wywołującego lawinę podejrzeń wszystkie jesteście takie same[5], doszło najpierw do przeniesienia się Pawła na kanapę w sąsiednim pokoju, a w końcu do jego przeprowadzki. Puste mieszkanie teściowej, która na jakiś czas wyjechała do Stanów, Paweł postanowił wykorzystać na swoją samotnię.

Muszę przemyśleć moje dotychczasowe życie[6] - oświadcza, a Ola ze zdumieniem słucha o tym jak nieszczęśliwy jest jej mąż porzucając wymarzoną, choć mało płatną pracę dla "magistra od fikołków" na rzecz niesatysfakcjonującego zajęcia w hurtowni materiałów budowlanych, jak boli go brak własnego samochodu (jeździ służbowym) i mieszkania oraz świadomość tego, że mimo ponad trzydziestu lat, nie udało mu się niczego dokonać. 

Alina Białowąs
źr. profil autorki na Facebooku

Ona oczami wyobraźni widzi jego u boku innej kobiety, on zaprzecza, w niej szaleją emocje, on spokojnie oświadcza, że na razie do domu nie wróci. Ola reaguje gwałtownie, miota się, szaleje, posuwa do niekiedy wręcz irracjonalnych reakcji. Nawet jedyną przyjaciółkę podejrzewa o romans z Pawłem. Tworzy kolejne scenariusze, wietrzy rozmaite intrygi, bawi się w detektywa i kompletnie nie potrafi odnaleźć się w nowej sytuacji. Oboje zachowują się jak tytułowi bohaterowie bajki Jana Brzechwy "Żuraw i czapla". Gdy jedno wyciąga rękę, drugie ją odtrąca. Gdy drugie chce rozmawiać, pierwsze ani myśli słuchać. Tak już chodzą lata długie, jedno chce to nie chce drugie.[7] I o ile u Brzechwy było śmiesznie, w życiu już tak zabawnie nie jest, zwłaszcza gdy człowiek sobie uświadomi, jak często duma i upór zabijają resztkę tlącego się uczucia, miłości, którą można by jeszcze uratować.

Historia, opowiadana przez Alinę Białowąs w debiutanckiej powieści "Galeria uczuć", nie jest niczym nowym i paradoksalnie to właśnie sprawia, że nieźle się ją czyta. W irracjonalnych zachowaniach bohaterów można odnaleźć echo własnych reakcji. W sercach i duszach postaci dzieje się wiele, od euforii po załamanie. Trochę mi zabrakło wśród bohaterów takich, którzy stanowiliby przeciwwagę dla emocjonalnie rozchwianej reszty. Może jedynie emanująca spokojem i dobrocią teściowa Oli, potrafi na moment zaprowadzić względny spokój, może przeuroczy Tomek swym dziecięcym spojrzeniem na świat, ostudzić nieco gwałtowność uczuć.

Powieść Aliny Białowąs dotyka przede wszystkim dwóch tematów. Pierwszym z nich jest rozkład małżeństwa, w którym brak szczerych rozmów, umiejętności słuchania i krótkowzroczność, stają się przyczyną oddalenia niegdyś bliskich sobie osób. 

Drugi temat pojawia się w momencie, gdy marząca o roli kury domowej Ola, nagle znajduje się w kompletnie nieznanym jej położeniu, odkrywając przy okazji, że życie nie powinno opierać się jedynie na zaspokajaniu potrzeb innych. Samorealizacje jest równie ważna. Warto mieć swoją pasję, swój cel, robić coś dla siebie. Ola skupiała się na swojej rodzinie, tego samego wymagając od męża. On pierwszy zrozumiał, że utrzymywanie rodziny to nie wszystko, że nie można tworzyć szczęśliwej rodziny, gdy samemu jest się dalekim od spełnienia. Cudze szczęście nie może mieć u podstaw nieszczęścia tych, którzy na nie pracowali. Prędzej czy później budowla o tak niepewnych fundamentach runie.

"Galeria uczuć" jest napisana lekkim, niekiedy humorystycznym językiem, z nutką ironicznego spojrzenia na całą sytuację. Nieznaczne przerysowanie sytuacji, postaci i uczuć nie przeszkadza, z większą mocą podkreśla emocje towarzyszące bohaterom w nowych dla nich sytuacjach. To literatura przede wszystkim o kobietach i dla kobiet. Ma podnosić na duchu, dodawać skrzydeł, pomóc w nabraniu wiary w siebie i swoje możliwości, udowodnić, że nawet samotna kobieta może przenosić góry i odnaleźć się w nowej rzeczywistości. 

Jako miłośniczka ciekawych zakończeń, czuję się usatysfakcjonowana jedynie połowicznie. Wątek Oli i "obrazów Aleksa" wydał mi się nieprawdopodobny, choć samo życie nie takie scenariusze pisze, więc niech i tak będzie. Przecież nie będę innym odmawiać szczęścia, tylko dlatego, że wydaje mi się zbyt bajkowe.

Choć niezbyt często sięgam po literaturę kobiecą (kilka kiepskich powieści skutecznie ostudziło mój zapał), "Galerię uczuć" przeczytałam z przyjemnością. Duża w tym zasługa humorystycznego stylu autorki, dzięki któremu wariactwa Oli raczej bawiły niż irytowały, a historia nabrała rumieńców. Całość z jednej strony bawi, z drugiej podsuwa temat do rozmyślań. Bardzo zgrabne połączenie.

---

[1]Alina Białowąs, "Galeria uczuć", Wyd. Replika, 2012, s. 141.

[2]Tamże, s. 82.

[3][4][5] Tamże, s. 5.

[6] Tamże, s. 17.

[7] Jan Brzechwa "Żuraw i czapla"

---

Recenzja bierze udział w wyzwaniach "Z literą w tle" i "Polacy nie gęsi".

---

Za możliwość przeczytania książki dziękuję jej autorce.