Krystyna Kaplan "Londyn w czasach Sherlocka Holmesa" [RECENZJA]

Krystyna Kaplan
Londyn w czasach Sherlocka Holmesa
Wyd. PWN
2016
288 stron

Być może złamię tym stwierdzeniem serca miłośnikom talentu Benedicta Cumberbatcha i Martina Freemana, ale cóż, muszę to napisać: Sherlock Holmes nie korzystał z telefonu komórkowego, a doktor Watson nie był blogerem.

Uff... Wyrzuciłam to z siebie. 

A tak serio...

Powołana do życia przez Artura Conana Doyle'a postać genialnego detektywa zamieszkującego lokal przy Baker Street 221b nie poruszała się po Londynie współczesnym, a epoki wiktoriańskiej oraz edwardiańskiej. I w te właśnie czasy, wieku XIX i początków XX zabiera nas Krystyna Kaplan w swojej książce Londyn w czasach Sherlocka Holmesa.

Holmes jako wabik

Krystyna Kaplan wyjechała do Londynu w 1976 roku. Polscy czytelnicy mogą ją znać z takich książek jak przewodnik Londyn po Polsku i powieść Zdarzyło się w Marienbadzie traktująca o Edwardzie VII. Niedawno pojawiła się kolejna pozycja jej autorstwa, atrakcyjnie wydany Londyn w czasach Sherlocka Holmesa. Książka ta wchodzi w skład serii Metropolie Retro, dzięki której możemy zwiedzić też takie miejsca jak Paryż, Berlin czy Nowy Jork.

W dziesięciu rozdziałach polska pisarka, dziennikarka i producentka filmowa, przybliża obraz Londynu i jego mieszkańców. Towarzyszymy władcom i artystom, znanym pisarzom i niezwykłym kobietom. Postać Holmesa jest przede wszystkim wabikiem, o nim samym jest tu niewiele. Ot, pojawia się na moment, tak jak pojawiają się Edward VII, Charles Dickens czy Helena Modrzejewska.

Światło i mrok

Na naszych oczach Londyn rozkwita i jaśnieje. Na tron wstępuje królowa Wiktoria i sprawuje swe rządy przez 63 lata. W tym czasie Imperium Brytyjskie jest największym i najbogatszym mocarstwem w dziejach świata. Nie miałam pojęcia, że w chwili śmierci królowej (1901 rok) obejmowało on dwadzieścia trzy procent powierzchni lądowej naszego globu i stało się miejscem zamieszkania dwudziestu procent jego mieszkańców! W stolicy w tym czasie dokonywały się liczne przemiany gospodarze, społeczne, kulturowe. Postęp techniczny był znaczący. Pojawiła się elektryczność, ulicami jeździły coraz doskonalsze pojazdy. Kobiety walczyły o swoje prawa, a niewielki sklep przy Brompton Road zmienił się w luksusowy dom towarowy. Harrods przyciąga klientelę do dziś.

A jednak nie brak tu także mroczniejszych wątków. W końcu są to czasy, kiedy w Whitechapel grasował Kuba Rozpruwacz, a Charles Dickens powoli zaczynał dostrzegać, że inspirującemu go miastu daleko od ideału.

Zdjęcia i anegdoty

Krystyna Kaplan tworzy swą książkę z krótkich scen. Tu życiorys, tam anegdota, tu nieco dłuższa historia, tam znów opis zaczerpnięty w twórczości ówcześnie żyjących. Znajdziemy się wśród arystokratów, literatów, artystów, biznesmenów, ale i zwykłych ludzi. Dowiemy się o czym marzył Joseph Merrick znany jako człowiek-słoń i dokąd na zakupy udawali się tradycjonaliści ignorujący galerie handlowe. Spotkamy na swej drodze rodzinę królewską, dekadentów, sufrażystki, filantropów i uczonych. Wśród postaci, na które autorka postanowiła zwrócić czytelnikom uwagę, będą i Polacy, których los powiódł do Londynu, jak choćby Helena Modrzejewska, Fryderyk Chopin czy Ignacy Jan Paderewski). 

Londyn w czasach Sherlocka Holmesa jest publikacją pięknie wydaną, tym bardziej więc boli fakt, że nie udało się w niej ustrzec błędu w postaci urwanego zdania, którego końca próżno szukać w tej książce. Uwagę przykuwają liczne fotografie uzupełniające tekst - zdjęcia miasta i jego mieszkańców. Książka cieszy więc oczy i jako album z pewnością będzie miłym prezentem dla miłośników londyńskich klimatów. Brakuje tu jednak spójności. Całość składa się wprawdzie z tematycznych rozdziałów, ale trudno mi znaleźć klucz w doborze zarówno ich, jak i tego, co się na nie składa. Ze względu na dość lakoniczne informacje na wiele tematów, ci, którzy na temat opisywanych efekt mają już pewną wiedzę, zapewne z książki Krystyny Kaplan dowiedzą się niewiele więcej. 

Pięknie ilustrowany zbiór ciekawostek - tak określiłabym Londyn w czasach Sherlocka Holmesa. I chętnie poznam inne książki z tej serii.