Santiago Pajares "Książka, której nie ma" W literackim raju

Santiago Pajares
Książka, której nie ma
Wyd. Pascal
2015

Premiera: 20 maja

Miłość od pierwszego wejrzenia. Okładka, tytuł, temat, pierwsze strony. A później było już tylko lepiej, bo okazało się, że Książka, której nie ma Santiago Pajaresa, łączy wątki, które niezwykle rzadko odnajduję zebrane w jednej lekturze. Są tu poruszające historie zwykłych ludzi, są miłośnicy literatury, jest magia chwil, a także urok miejsc, prawdziwość emocji. Jest miejsce na uśmiech, ciepło, przyjaźń, miłość, wolę walki, choć nie obędzie się bez kłótni, smutku, czy zawiedzionych nadziei. Jest tajemnica wymagająca rozwikłania i mnogość wątków, które splatają się w zgrabną całość. Jakby tego było mało, plenerem jest Hiszpania - wielkomiejski zgiełk Madrytu i cisza położonej w Pirenejach wioski Bredagós. 

Książka, której nie ma. Mój mały, literacki raj.

David pracuje w Madryckim wydawnictwie Khoan. Wspiera pisarzy, nadzoruje powstawanie książek i często podróżuje, co irytuje jego żonę, która coraz częściej wspomina o tykającym zegarze biologicznym i marzeniu o cieszeniu się urokami macierzyństwa. Silvia naciska na męża, by ten zmienił obecną pracę na stanowisko niewymagające licznych wyjazdów. David jest już blisko kapitulacji, gdy jego szef zleca mu dość nietypowe zadanie. 

Otóż od jakiegoś czasu, głównym źródłem dochodu wydawnictwa Khoan są bestsellerowe powieści Thomasa Mauda. Debiutancką Spirala przysłano pocztą, doczepiono do niej karteczkę z numerem konta, na które miało być przelane honorarium. Powieść nie wylądowała w koszu. Spodobała się wydawcy, a ten wiele ryzykując wydał ją na kredyt. Niecałe pięć tysięcy egzemplarzy pojawiło się na księgarnianych półkach. Stopniowo zaczęła się sprzedawać. Wszyscy, którzy ją przeczytali, polecali ją swoim znajomym. Ci także ją czytali, zachwycali się nią i polecali ją dalej[1]. Efekt? Ponad sto wydań, około dziewięćdziesięciu milionów sprzedanych sztuk, tłumaczenia na ponad siedemdziesiąt języków. Po prostu bestseller.

W ten sam sposób jak Spirala, w ręce wydawcy wpadają kolejne tomy. Drugi, trzeci, czwarty, piąty... I nagle pojawia się problem, a David ląduje u szefa w biurze, gdzie poznaje historię książki, której nie ma, pisarza, którego tożsamość jest tajemnicą.

Pięć tomów. Jednak saga nie jest jeszcze skończona. Od czterech lat niczego nie wydaliśmy i wszyscy czekają na kolejną część. Wytwórnie filmowe, czasopisma literackie, stacje radiowe i - co najważniejsze - czytelnicy, którzy naciskają, byśmy opublikowali szósty tom po tych czterech latach przerwy. Jak wiesz, pod wpływem tych nacisków zapowiedziałem, że książka trafi do księgarni za sześć miesięcy. I w tym miejscu ty wchodzisz na scenę. Bo książka nie jet gotowa[2].

Jeśli David nie chce stracić pracy, musi odszukać Thomasa Mauda, zdobyć kolejny tom powieści, a tym samym uratować wydawnictwo, które lada moment może stanąć u progu bankructwa. Specjaliści pochylający się nad maszynopisem Spirali oraz dołączonej do niego ręcznej notatce, orzekają na jakiej maszynie była pisana książka, jakie cechy charakteru ma jej autor, skąd może pochodzić i co pozornie zdaje się informacją bardzo ułatwiającą jego odszukanie - że ma sześć palców u jednej z dłoni. Redaktor pakuje więc walizki i wmawiając żonie, że oto wyjeżdżają na tak potrzebny im urlop, rusza wraz z nią do Bredagós, wioski niewielkiej, malowniczej, w której plotki niosą się szybciej niż porwany wiatrem kurz, książki w lokalnej bibliotece można policzyć na palcach jednej ręki, a główną atrakcją mieszkańców są przygodowe opowieści snute przez byłego marynarza. To właśnie tu podobno mieszka Thomas Maud.

Książka, której nie ma to magia chwil i miejsc. W Bredagós czas płynie powoli. Tu wszyscy znają wszystkich i wystarczy byś nocą poprosił gospodynię o tabletkę na niestrawność dla żony, by nazajutrz napotykani mieszkańcy wioski życzyli twej małżonce zdrowia. Tu nowoczesność niby dotarła, a jednocześnie zachowało się wiele dawnych zwyczajów. Tu nikt się nie spieszy, za niczym nie goni. Jest cicho, pięknie, a długie spacery pozwalają odetchnąć od zgiełku miasta. David ma jednak swoją misję i stara się ją wypełnić jak najlepiej, z zaangażowaniem węsząc i zadając pytania, snując hipotezy i licząc palce u dłoni mieszkańców. Co rusz ściąga na siebie kłopoty, co dla niego jest bez wątpienia nieprzyjemne, dla czytelnika zaś będzie stanowić wyborną rozrywkę.

Mimo iż David i Silvia chwilowo opuścili Madryt, my zostaniemy tam na moment, towarzysząc poturbowanej w wypadku Magdzie i jej pracującej w wydawnictwie ciotce. Poznamy też tych, którzy żyją z dnia na dzień, to na narkotycznym haju, to znów głodzie. Pojawi się też ktoś, kto potrzebuje impulsu do zmian, bo czuje, że jego obecne życie, coraz mocniej rozmija się z oczekiwanym. I męczy go to coraz bardziej. I gniecie. I uwiera. Także i tu, w Madrycie, pojawi się wątek Spirali. Wiele zmieni, tak jak tylko niezwykłe książki zmienić potrafią. Może niekoniecznie w ten romantyczny do bólu sposób, dzięki czemu nie zrobiło się słodko i mdło, ale jednak...

Piękna jest powieść Santiago Pajaresa, piękna, choć nieidealna. Ot, choćby plotkarski charakter małych miejscowości autor wykorzystuje w zależności od potrzeb fabularnych. Raz mało istotna kwestia w kilka chwil dotrze do wszystkich mieszkańców, innym razem o ważnym zdarzeniu nie dowie się ten, kto bez wątpienia jest jednym z najlepiej poinformowanych tubylców. Trudno mi niestety ocenić język, bo tekst, który czytałam nie był jeszcze wersją ostateczną, ale myślę, że pomoże on wczuć się w atmosferę książki, a obrazy nim malowane, na długo pozostaną w pamięci.

Z przyjemnością poznawałam mieszkańców Bredagós, ze wzruszeniem śledziłam losy związku Estebana i Alicji, bawiły mnie podchody Davida, podziwiałam Ángelę, trzymałam kciuki za siłę woli Frana. Zżyłam się z bohaterami ogromnie, co nie zdarza mi się zbyt często. Śmiałam się i smuciłam, pędziłam wzrokiem po kartach chcąc wiedzieć co będzie dalej lub przystawałam na moment, podkreślając ołówkiem dające do myślenia fragmenty. Gdybym mogła wniknąć w jeden z powieściowych światów, byłby to ten stworzony przez hiszpańskiego pisarza Santiago Pajaresa. I chyba nie chciałabym stamtąd zbyt szybko uciekać. Pajares swym literackim debiutem mnie zaczarował, rozkochał w swojej powieści. Tak pięknie połączył zwyczajność z niezwykłą historią, tak zgrabnie splótł losy bohaterów, opowiedział o ich problemach i rozterkach, coś odebrał, ale w zamian dał o wiele więcej. 

A ja... Po tej lekturze chyba nie jestem już taka sama. Dużo mocniej wierzę w to, że możemy osiągnąć więcej, niż nam się wydaje. Nie wiem, czy i was Książka, której nie ma ujmie tak mocno jak mnie, bo zależy to od wielu czynników, ale z całego serca wam tego życzę.

***

Książkę polecam
poszukującym powieści poruszających, pełnych emocji
wielbicielom niezwykłych historii zwykłych ludzi
miłośnikom książek z motywem... książek
tym, którzy nie wierzą, że nigdy nie jest za późno na zmiany
wielbicielom hiszpańskich klimatów
ciekawym czy David odnajdzie autora Spirali

***

[1] Santiago Pajares, Książka, której nie ma, przeł. Magdalena Olejnik, Wyd. Pascal, 2015, s. 39.

[2] Tamże, s. 52.

(cytaty pochodzą z egzemplarza przed ostateczną weryfikacją)

***

egzemplarz recenzencki