Michelle Nouri "Dziewczyna z Bagdadu" Z Bagdadu do Mediolanu

Michelle Nouri
Dziewczyna z Bagdadu
Wyd. Wielka Litera
2013
272 strony

Michelle Nouri żyła jak księżniczka. Jana, jej mama, z pochodzenia Czeszka, wyszła za mąż za Irakijczyka. Zimną, komunistyczną i biedną rzeczywistość zamieniła na gorące, muzułmańskie i opływające w dostatek życie z ukochanym mężczyzną, miłością od pierwszego wejrzenia. Decyzja o opuszczeniu Czechosłowacji wraz z człowiekiem właściwie jej obcym, z którym porozumiewała się zlepkiem czeskich, angielskich i arabskich słów, którego religia, kultura i codzienny rytm dnia były dla niej czymś zupełnie nieznanym, dla wielu wydawała się lekkomyślnym krokiem, nie wróżącym niczego dobrego. 

Myślisz, że będziesz szczęśliwa z obcokrajowcem? Ledwo się znacie. On nawet nie mówi w twoim języku. Zobaczysz, wywiezie cię gdzieś daleko i skończysz zupełnie sama w jakimś okropnym miejscu, pośród obcych. (...) Wszystko skończy się tak, że będziesz usługiwała jemu i jego rodzinie. A kiedy się tobą znudzi, porzuci cię. Skrzywdzi. Popełniasz największy błąd w swoim życiu.[1] Matka Jany nie wierzyła, że ta historia będzie miała baśniowe zakończenie, że skromny ślub w Czechach, a następnie huczny w Iraku, zapewnią córce przyszłość przez narratorów zwykle określanych jako "i żyli długo i szczęśliwie".

A jednak, mimo iż Jana nigdy nie zaprzyjaźniła się z rodziną Mohameda, oboje byli szczęśliwi. Zwłaszcza, gdy w końcu przeprowadzili się do własnego mieszkania, położonego w jednej z najpiękniejszych dzielnic Bagdadu, z dużym zadaszonym tarasem w trzypiętrowym budynku z jasnego kamienia, otoczonym wysokim żywopłotem[2]. W tym miejscu Michelle spędziła dzieciństwo. Nie brakowało jej niczego i może całe jej życie byłoby taką bajką, pomimo różnych konfliktów rodzinnych i toczącej się w kraju wojny, gdyby nie fakt, że Jana wydawała na świat kolejne dziewczynki, a Mohamed i jego rodzina pragnęli dziedzica. Syna, który sam w sobie byłby wart więcej niż trzy wspaniałe córki. 

Michelle Nouri, autorka autobiograficznej powieści Dziewczyna z Bagdadu, ma w sobie niewątpliwie mnóstwo siły i woli walki. Choć jej bajkowe życie zaczęło się sypać, choć musiała opuścić ukochany dom, ojca, przyjaciół, szkołę i wszystko w niej się buntowało przeciwko takiemu biegowi wydarzeń, znalazła w sobie dość siły nie tylko na to, by przetrwać w niegościnnym, czeskim domu apodyktycznej babki, znieść trudne rozstanie z przyjaciółmi czy tęsknotę za ojcem, ale także stanąć na nogi i ułożyć sobie życie najpierw w Czechach, a w końcu we Włoszech.

Dziewczyna z Bagdadu jest zapisem bardzo osobistej historii Nouri. Autorka skupia się na zdarzeniach, które nadały kształt jej życiu, nie poświęcając czasu na opisy egzotycznej rzeczywistości, która mogłaby zainteresować europejskich czytelników. Nie poczujemy klimatu Bagdadu, niewiele dowiemy się o muzułmańskim świecie, o tamtejszych zwyczajach i poglądach. Zdaję sobie sprawę, że cel tej książki był inny, przyznaję jednak, że byłam nieco zawiedziona słabo przedstawionym tłem. Jednak w zamian za to dostajemy ciekawą historię kobiety, która w moim odczuciu, tą książką chce podsumować pewien etap swojego życia. Michelle zwierza się ze swoich radości i smutków, ale nie ocenia rzeczywistości, w której przyszło jej żyć. Nie krytykuje rodziny ojca, choć z jej strony spotkało ją wiele przykrości, nie analizuje przebiegu toczącej się w Iraku wojny, o ile nie ma ona bezpośredniego wpływu na jej życie. Opowiada o swojej codzienności, o rodzinie, przyjaciołach. Wzrusza opisami przyjaźni z Bàsilem, intryguje bliską znajomością z Udayem Husajnem, najstarszym synem Saddama.

Życiorys Michelle Nouri, obecnie znanej dziennikarki, jest jednym z tych, które udowadniają, że upór i ciężka praca mogą odwrócić bieg nawet najbardziej niekorzystnej historii. Warto o tym pamiętać w chwili, gdy dopadnie nas zwątpienie we własne możliwości. I choć podobnych historii, o białych kobietach, którym związek z Muzułmaninem przyniósł więcej rozczarowań niż szczęścia, pojawiło się już sporo, to warto sięgnąć i po tę powieść. Tym razem konsekwencje takiego małżeństwa przybliża nie zawiedziona małżonka, a jej córka. Snując swą smutną historię, zdobywa serca czytelników szczerością i wytrwałością. Michelle Nouri to kobieta, którą do sukcesu wiodła droga kręta i wyboista, a teraz, gdy może cieszyć się wypracowanym szczęściem i karierą, planuje przeprowadzkę do innego kraju i podjęcie nowych wyzwań. Świat oferuje nieskończone możliwości, a ja mam przed sobą całe życie. Chciałabym je ciekawie przeżyć i opisać.[3]   I pewnie tak właśnie zrobi, bo gdy cel jest stale przed oczami, trudności przestają mieć znaczenie.

***

[1] Michelle Nouri, Dziewczyna z Bagdadu, przeł. Maria Zawadzka, wyd. Wielka Litera, 2013, s. 20-21.

[2] Tamże, s. 33.

[3] Tamże, s. 271.

***