Helen Russell "Życie po duńsku" [RECENZJA]

Sięgam po książkę i robię to, co z książką robić należy. Najpierw wdycham zapach papieru, a następnie otwieram i zaczynam czytać. Słowa z prologu są mi tak bliskie! Czytam, czytam, zerkam na okładkę. Czytam, czytam, spoglądam na nazwisko autorki.

Nie, to jednak nie ja to napisałam. Napisała ją Helen Russell, brytyjska dziennikarka z Londynu, a nie Polka nieokreślonej profesji mieszkająca w Poznaniu. I tak sobie czytam o kobiecie po trzydziestce, zmęczonej aurą, szukającą równowagi między pracą a życiem osobistym, żyjącą według listy rzeczy do zrobienia, która nigdy nie ma końca. Listy tego co chce, musi, powinna zrobić. I tak sobie czytam dalej o tej kobiecie, która próbuje robić kilka rzeczy na raz, ale czuje, że energia ją opuszcza, a życie rozbija na kawałki nijak niedające się skleić. 

I już wiem, że cokolwiek będzie dalej, ja się w książce Helen Russell odnajdę. Nawet jeśli ja zostanę w Poznaniu, a ona przeniesie się do Danii.

Zamiast Londynu - Jutlandia

Życie po duńsku. Rok w najszczęśliwszym kraju na świecie to książka absolutnie cudna pod każdym względem i do pełni szczęścia właściwie tylko zdjęć mi zabrakło. Gdy mąż Helen, zwany przez nią jakże uroczo - Ludzikiem Lego, dostał propozycję pracy w Danii (zgadnijcie w jakiej firmie), wszystko się w życiu bohaterów wywróciło do góry nogami. Zmieniło się otoczenie, zmienił styl życia. W nową rzeczywistość wkroczyło hygge, pojawiło się takie novum jak czas wolny, który można poświęcić... hmmm... właściwie nie wiadomo na początku na co, bo przecież do tej pory życiem rządziła głównie praca. Już nie było wilgotnego londyńskiego mieszkanka, kalendarza wypełnionego datami spotkań i dynamicznego życia w jednym z najbardziej ekscytujących miejsc na świecie, jak określa Londyn autorka. 

Nowa rzeczywistość to malutka miejscowość w Jutlandii, która nie oferuje ani szerokiego wyboru knajp, sklepów czy rozrywek, ani nawet wyboru skąpego. Oferuje inny świat, jakże kontrastujący z wielkomiejskim życiem, a i sama Dania pełna jest zaskoczeń. O nich właśnie będzie opowiadać Helen Russell.

Jak żabka w wiosennym deszczu

Podczas gdy Ludzik Lego przyzwyczaja się do myśli, że w jego nowej pracy siedzenie na nadgodzinach nie jest mile widziane, za to radosne, pracownicze lunche jak najbardziej, jego żona jako wolny strzelec uderza w klawisze tworząc kolejne artykuły. Na jej celowniku znajduje się oczywiście Dania, w której ma spędzić rok. I ten rok autorka opisuje w swojej książce Życie po duńsku. Rok w najszczęśliwszym kraju na świecie.

Co miesiąc bierze na tapet inne zagadnienie, a czyni to w tak uroczy sposób, że nie sposób się nie uśmiechać zgłębiając jej zapiski. Obserwacje społeczne przeplata anegdotami, przy których nie sposób się nie uśmiechnąć. Kupiła mnie autorka swoją dociekliwością, chęcią opowiedzenia o tym jak to z tym życiem w Danii jest i czy Duńczycy to rzeczywiście taki szczęśliwy naród, ale ostatecznie podbiła moje serce poczuciem humoru. Rechotałam jak żabka szczęśliwa wiosennym deszczem, podczas gdy autorka wybierała się na imprezę z tańczącymi krowami w roli głównej.

Smykałka do anegdot

Pomimo opracowania rozpiski zajęć na cały tydzień od momentu przyjazdu do Danii nasze życie

towarzyskie nie nabrało jeszcze rozpędu i przyjmujemy każde zaproszenie. To ciekawe ćwiczenie sprowadzające się do akceptacji niewiadomego. W tym tygodniu wzięłam udział w przyjęciu Tupperware (tak, nadal się je organizuje), wieczorku drum & bass, wyścigach krabów (w nadmorskiej Jutlandii to popularna rozrywka) oraz tańcach synchronicznych (z mieszanymi skutkami)[1].

Helen Russell i jej mąż próbują zaadaptować się do nowych warunków, co jest źródłem wielu zabawnych historii. Wspomnienia są pełne ciekawostek, zabawnych anegdot, rozmaitych spostrzeżeń na temat tego, co stanowi istotę duńskiego szczęścia. Jak to jest, że w kraju, w którym podatki zabierają ok. połowę pensji, Duńczycy kolejno pytani przez autorkę o to jak w skali jeden do dziesięciu oceniają poziom swojego szczęścia, nigdy nie schodzą poniżej ośmiu?

Wraz z Brytyjką prześlizgniemy się przez rozmaite tematy, od duńskiego dizajnu, przez sposoby spędzania wolnego czasu, po funkcjonowanie służby zdrowia. Będziemy zajadać się słodkimi bułkami, wkuwać kolejne słówka i dowiemy się, dlaczego zniszczenie duńskiej flagi jest mniejszym przewinieniem niż powieszenie przy domu np. szwajcarskiej. Wybierzemy się na basen, gdzie Duńczycy oddają się niekoniecznie wodnym igraszkom. Zapalimy mnóstwo świeczek, wydamy kosmiczne kwoty na wystrój domu, by uczynić go bardziej hygge i dowiemy dlaczego zbyt długie rodzinne wakacje grożą rozwodem.

Będzie zabawnie. Autorka ma smykałkę do opowiadania anegdot, a jej książka czyta się właściwie sama. Płynność czytania zaburzają jedynie wybuchy śmiechu.

Rysy na duńskiej bańce szczęścia

Nie jest jednak tak, że całe Życie po duńsku to humor, anegdotki i szczęście tryskające z każdego metra duńskiej ziemi. I nie chudzi tu o zimową aurę, kiedy to niedobór słońca daje się we znaki, depresja puka do dobrze ocieplonych domów, w sklepie brakuje witaminy D, a mieszkańcy kraju szturmują solaria. Gdzieś pomiędzy hucznie obchodzonymi imprezami związanymi z bierzmowaniem (oraz niebierzmowaniem), opowieściami o ciągotkach Duńczyków do oglądania sekcji zwierząt, a odkryciem istnienia dziurki ruchawki, czają się skazy na duńskiej bańce szczęścia. Zamiłowanie do alkoholu i papierosów, seks bez zabezpieczeń i związane z tym choroby weneryczne, narkotyki, depresja, przemoc. Te tematy także pojawiają się w książce. Mówi się ostatnio dużo o hygge, ale już jakoś mniej o tym, że według opublikowanego w 2014 roku przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej raportu, Dania zajęła pierwsze miejsce na liście państw mających spory problem z przemocą. Aż 52% kobiet zadeklarowało, że padło ofiarą przemocy fizycznej czy seksualnej.

Jest to więc książka o plusach i minusach życia w Danii. Lekka i zabawna, ale i nie pozostawiająca złudzeń: nie wszystko funkcjonuje tu idealnie. 

Pozytywnie!

Rozpisany na dwanaście miesięcy projekt Helen Russell, pozwala przyjrzeć się różnym aspektom życia w Danii. Tym zależnym od pór roku i tym, które mają całoroczny termin ważności. Przy okazji, jest to też świetna lektura dla tych, których rutyna i wypalenie zawodowe ciągnie ku przepaści. Brytyjka udowadnia, że na zmiany nigdy nie jest za późno, a poszukiwanie szczęścia może przyjąć różne formy. Jej książka jest ogromnie pozytywna, choć autorka dostrzega nie tylko to co piękne, zabawne, atrakcyjne. 

Perypetie Helen i Ludzika Lego, dwójki nieco zwariowanych Brytyjczyków z dużym poczuciem humoru i dystansem do siebie oraz świata, to lektura dostarczająca nie tylko ciekawych informacji o duńskim raju niepozbawionym rys, ale także przezabawna opowieść o życiu w nowym miejscu. 

Miejscu, które nieustannie zadziwia.

***

Taka tam ciekawostka zaczerpnięta z książki:

Duńska agencja turystyczna zainicjowała kampanię, w której zachęca pary do robienia sobie miniwakacji za granicą i "Pracy dla Danii". Z reklam firmy można się dowiedzieć, że na wyjazdach Duńczycy 46 procent częściej uprawiają seks, a 10 procent populacji zostało poczęte poza domem (oczywiście nie dotyczy to dłuższych wakacji. Jeden tydzień = dużo seksu. Dwa tygodnie = rychły rozwód). Żeby zmotywować Duńczyków do większego zaangażowania, firma oferuje "zniżkę owulacyjną" kobietom, które podczas rezerwacji podadzą datę ostatniej owulacji, co pozwala ustalić najbardziej sprzyjający planom prokreacyjnym termin wyjazdu. Wycieczkowicze, którzy po powrocie prześlą zdjęcie testu ciążowego z wynikiem pozytywnym, biorą udział w losowaniu i mają szansę wygrać zapas pieluch na trzy lata. Nie, wcale sobie tego nie wymyśliłam[2].

Helen Russell
Życie po duńsku. Rok
w najszczęśliwszym kraju na świecie
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
2017
304 strony

***

[1] Helen Russell, Życie po duński. Rok w najszczęśliwszym kraju na świecie, przeł. Grzegorz Ciecieląg, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017, s. 97-98.

[2] Tamże, s. 163.

***

Książkę polecam

miłośnikom historii o krajach bliskich i dalekich jednocześnie

zaczytującym się we wspomnieniach wszelakich

imigrantom obecnym i potencjalnym

planującym podróż do Danii

ciekawym, czy Duńczycy są tak szczęśliwi jak się o nich mówi

szukającym lektury na poprawę humoru

***

Zobacz też:

literatura duńska